Ảnh Hưởng Của Sức Mạnh Trên Biển Đối Với Lịch Sử 1660–1783 của Alfred Thayer Mahan trong tủ sách Tinh Hoa Tri Thức là một công trình quân sự – lịch sử kinh điển, đặt nền móng cho khái niệm “sức mạnh hải quân” (sea power) và ảnh hưởng sâu rộng của nó đối với cục diện thế giới. Tác phẩm không chỉ mang giá trị nghiên cứu lịch sử mà còn là bản tuyên ngôn chiến lược, định hình tư duy quân sự và chính trị của các cường quốc hải dương trong suốt thế kỷ XX.
Mahan, một sĩ quan hải quân Hoa Kỳ, viết cuốn sách này vào cuối thế kỷ XIX – thời điểm các đế quốc phương Tây đang chạy đua mở rộng lãnh thổ và tìm kiếm quyền kiểm soát các tuyến hàng hải. Từ việc nghiên cứu các cuộc xung đột trên biển giữa Anh, Pháp, Hà Lan và Tây Ban Nha trong giai đoạn 1660–1783, ông rút ra luận điểm cốt lõi: quốc gia nào kiểm soát được biển cả sẽ kiểm soát được vận mệnh của thế giới. Theo Mahan, sức mạnh trên biển không chỉ quyết định kết quả của các cuộc chiến tranh mà còn ảnh hưởng đến sự thịnh vượng kinh tế, an ninh và vị thế quốc tế của mỗi quốc gia.
Tác phẩm được xây dựng công phu, kết hợp giữa tư liệu lịch sử và phân tích chiến lược. Mahan cho rằng, có sáu yếu tố quyết định sức mạnh hải quân của một nước: vị trí địa lý, hình thể lãnh thổ, chiều dài bờ biển, dân số, tính chất của chính quyền và tinh thần hàng hải của nhân dân. Ông minh chứng những yếu tố này qua việc so sánh Anh – quốc gia hải đảo có lợi thế tự nhiên và chính trị – với các cường quốc lục địa như Pháp và Tây Ban Nha. Sự vượt trội của Anh trong việc kiểm soát các tuyến thương mại, xây dựng hạm đội mạnh và bảo vệ lợi ích ở hải ngoại chính là nguyên nhân giúp đế quốc này trở thành bá chủ thế giới trong thế kỷ XVIII và XIX.
Một điểm đặc sắc khác trong Ảnh Hưởng Của Sức Mạnh Trên Biển Đối Với Lịch Sử 1660–1783 là cách Mahan nhìn biển không chỉ như chiến trường quân sự, mà còn như không gian kinh tế – chính trị toàn cầu. Ông chỉ ra rằng thương mại biển là huyết mạch của nền kinh tế thế giới; ai kiểm soát được các cảng, hạm đội và tuyến hàng hải sẽ chi phối dòng chảy của cải, quyền lực và ảnh hưởng. Quan điểm này khiến nhiều quốc gia – đặc biệt là Hoa Kỳ, Nhật Bản và Đức – lấy Mahan làm kim chỉ nam cho chính sách hải quân và mở rộng lãnh thổ của mình.
Giọng văn của Mahan trong tác phẩm vừa thực tiễn vừa giàu tính tiên tri. Dù dựa trên những dữ kiện của thế kỷ XVII–XVIII, nhưng tư tưởng của ông đã dự báo chính xác những chuyển biến lớn của thế giới hiện đại: từ cuộc chạy đua hải quân giữa các đế quốc đến sự trỗi dậy của Hoa Kỳ như một cường quốc toàn cầu.
Ngày nay, Ảnh Hưởng Của Sức Mạnh Trên Biển Đối Với Lịch Sử 1660–1783 vẫn được xem là một tác phẩm bắt buộc đối với giới nghiên cứu chiến lược và lịch sử quân sự. Nó không chỉ giải thích quá khứ mà còn giúp hiểu rõ logic quyền lực hiện đại – rằng trong một thế giới kết nối bằng thương mại, công nghệ và vận tải biển, ai nắm được biển cả sẽ nắm được chìa khóa của sức mạnh toàn cầu.
