Leo Lên Và Tụt Xuống là một tuyển tập truyện ngắn đầy tính châm biếm của Aziz Nesin – nhà văn nổi tiếng người Thổ Nhĩ Kỳ, người luôn biết cách biến những điều tưởng như tầm thường của cuộc sống thành tiếng cười sâu cay và ý nghĩa. Trong cuốn sách này, Nesin tập trung vào những nghịch lý của đời sống hiện đại, nơi con người không ngừng “leo lên” trong tham vọng, danh lợi và địa vị, nhưng rồi lại “tụt xuống” trong nhân cách, tình cảm và giá trị đạo đức.
Những câu chuyện trong Leo Lên Và Tụt Xuống không chỉ gây cười mà còn khiến người đọc suy ngẫm. Mỗi nhân vật là một mảnh đời nhỏ trong xã hội: người công chức khát vọng thăng tiến, kẻ thương nhân tham lam, hay những người dân bình thường cố tìm cách sống sót giữa vòng xoáy của quyền lực và tiền bạc. Nesin quan sát họ bằng con mắt tinh tường và mô tả bằng lối kể dí dỏm, để rồi trong những tiếng cười bật ra là cả sự mỉa mai đối với thói giả dối, cơ hội và ích kỷ của con người.
Với phong cách giản dị mà sâu sắc, Aziz Nesin khắc họa con người trong những khoảnh khắc thật nhất: lúc hèn yếu, lúc tham lam, lúc tỉnh táo và cũng lúc dại khờ. Ông không phán xét, mà chỉ nhẹ nhàng soi chiếu, để người đọc tự thấy mình trong đó. “Leo lên” hay “tụt xuống” vì thế không chỉ là hình ảnh vật lý, mà còn là ẩn dụ cho hành trình nội tâm của mỗi người – nơi ta có thể vươn cao trong thành công, nhưng lại đánh mất chính mình nếu thiếu lòng trung thực và nhân nghĩa.
Leo Lên Và Tụt Xuống mang đậm phong cách đặc trưng của Nesin: ngắn gọn, hài hước nhưng đầy sức nặng. Những câu chuyện của ông vẫn khiến người đọc ngày nay bật cười, rồi lặng đi khi nhận ra rằng, sau hàng chục năm, thế giới dường như vẫn xoay quanh những vòng “leo lên – tụt xuống” muôn thuở của lòng người. Đây là một tập truyện khiến ta vừa cười vừa ngẫm, vừa thấy buồn cười, vừa thấy buồn cho chính mình.
