Hành Trình Đến Tận Cùng Đêm Tối của Louis-Ferdinand Céline là một trong những kiệt tác chấn động nhất của văn học thế kỷ XX. Xuất bản năm 1932, tác phẩm ngay lập tức gây nên cơn bão tranh luận dữ dội bởi cách viết táo bạo, giọng văn thô ráp và cách nhìn con người bi quan đến tột độ. Đây là cuốn tiểu thuyết mà Céline đã dùng để bóc trần những ảo tưởng về chiến tranh, văn minh, và lòng nhân đạo – tất cả đều bị nghiền nát dưới ngòi bút sắc lạnh, chua chát của ông.
Nhân vật chính, Ferdinand Bardamu, được xem như bản phản chiếu của chính Céline – một bác sĩ, một kẻ lang bạt, một người chứng kiến sự thối nát của thế giới mà vẫn không ngừng cười cợt trước bi kịch ấy. Hành trình của Bardamu bắt đầu từ chiến trường Thế chiến I, nơi anh nhìn thấy sự điên rồ của con người giết hại lẫn nhau nhân danh “tổ quốc”. Từ đó, anh trôi dạt qua châu Phi thuộc địa, đến những nhà máy ở Mỹ, rồi trở về khu ổ chuột Paris – mỗi nơi lại mở ra một tầng sâu mới của sự mục ruỗng, bẩn thỉu và tuyệt vọng.
Céline viết bằng thứ ngôn ngữ không giống bất kỳ ai trước đó: đầy khẩu ngữ, châm biếm, phẫn nộ, nhưng cũng ẩn chứa một nỗi thương cảm vô biên dành cho những kẻ thấp hèn. Ông không dựng nên những anh hùng, mà chỉ có những con người nhỏ bé, dở dang, bị nghiền nát bởi chiến tranh, bởi guồng máy xã hội, bởi chính sự yếu đuối trong họ. Chính điều này khiến Hành Trình Đến Tận Cùng Đêm Tối trở thành một bản cáo trạng dữ dội nhất về “nền văn minh hiện đại”.
Điều khiến tác phẩm vĩ đại không chỉ nằm ở nội dung mà còn ở cấu trúc và giọng điệu. Céline phá vỡ mọi khuôn mẫu văn chương cổ điển – ông viết như nói, như thở, như nguyền rủa. Câu chữ của ông tràn ra khỏi giới hạn ngữ pháp để chạm đến sự chân thực trần trụi của cảm xúc con người. Đọc Céline, người ta vừa choáng váng, vừa mê đắm, vừa thấy chính mình bị lôi tuột vào vực sâu của những suy tưởng u ám về đời sống.
Hành Trình Đến Tận Cùng Đêm Tối không phải là một cuốn sách dễ đọc – nó đầy mỉa mai, tuyệt vọng, đôi khi tàn nhẫn đến nhức nhối. Nhưng với những ai dám đi cùng Bardamu đến tận cùng “đêm tối” ấy, sẽ nhận ra đằng sau lớp bùn nhơ và chán chường là một tấm lòng nhân ái bị tổn thương, là nỗi khát khao điên cuồng được nhìn thấy một tia sáng nhỏ nhoi giữa bóng tối vô tận của kiếp người.
Đây là tác phẩm khiến ta phải suy ngẫm về bản chất của nhân loại, về sự giả dối của những lý tưởng hào nhoáng, và về giá trị mong manh của lòng tốt trong một thế giới đã lạc mất linh hồn.
