Người Khuyết Tật Barabbas của Pär Lagerkvist là một tiểu thuyết ngắn mang sức nặng triết lý và tôn giáo sâu sắc, nơi một nhân vật phụ trong Kinh Thánh được đặt vào trung tâm của câu hỏi về đức tin, tội lỗi và ý nghĩa tồn tại. Thay vì kể lại câu chuyện cứu rỗi quen thuộc, Lagerkvist chọn đi theo số phận của Barabbas – kẻ được tha mạng trong khi Jesus bị đóng đinh – để mở ra một hành trình tinh thần đầy giằng xé và cô độc.
Barabbas trong tác phẩm không phải là biểu tượng đơn giản của cái ác. Ông là một con người sống sót trong mặc cảm nặng nề, mang theo câu hỏi ám ảnh: vì sao mình được sống, còn người kia phải chết. Sự “được chọn” ấy không đem lại giải thoát, mà trở thành gánh nặng tồn tại. Barabbas bước đi giữa những tín đồ đầu tiên của Kitô giáo, chứng kiến đức tin của họ, sự hy sinh của họ, nhưng bản thân lại không thể tin trọn vẹn, cũng không thể phủ nhận hoàn toàn.
Chữ “khuyết tật” trong nhan đề không chỉ mang nghĩa thể chất, mà trước hết là khuyết tật tinh thần. Barabbas thiếu khả năng tin, thiếu sự chắc chắn về ý nghĩa của đời sống và cái chết. Ông khao khát được tin như những người khác, nhưng mỗi lần tiến gần đến đức tin, hoài nghi lại kéo ông trở về bóng tối. Sự thiếu vắng niềm tin ấy khiến Barabbas trở thành kẻ lạc loài, không thuộc về thế giới cũ của bạo lực, cũng không thực sự bước vào thế giới mới của đức tin và hy vọng.
Pär Lagerkvist xây dựng câu chuyện bằng giọng văn khắc khổ, tiết chế và lạnh lùng. Ông không thuyết giảng, không giải thích thần học, mà để nhân vật tự va đập với thế giới và với chính mình. Những cảnh tượng quan trọng – thập giá, cộng đồng tín đồ, các cuộc đàn áp – đều được kể bằng ngôn ngữ giản dị nhưng nặng trĩu, khiến cảm giác trống rỗng và cô đơn của Barabbas càng hiện rõ.
Một trong những điểm ám ảnh nhất của tác phẩm là cách Lagerkvist nhìn nhận đức tin không như phần thưởng, mà như một khả năng không phải ai cũng có. Có những con người, như Barabbas, đứng rất gần sự cứu rỗi nhưng lại không thể bước qua ngưỡng cửa. Bi kịch của ông không nằm ở việc phạm tội, mà ở chỗ không thể tin, không thể trao phó bản thân cho một ý nghĩa vượt lên trên đời sống hữu hạn.
Người Khuyết Tật Barabbas không đưa ra lời an ủi dễ dàng. Nó không khẳng định rằng mọi nghi ngờ đều sẽ được giải đáp, hay mọi linh hồn đều tìm thấy ánh sáng. Thay vào đó, tác phẩm nhìn thẳng vào thân phận con người hiện đại: sống giữa khao khát ý nghĩa và sự bất lực trước niềm tin. Chính trong khoảng trống ấy, Pär Lagerkvist đặt Barabbas như hình ảnh của một con người mang câu hỏi lớn nhất, nhưng không có khả năng cầm lấy câu trả lời.
Đây là cuốn sách mỏng về dung lượng nhưng nặng về dư âm, phù hợp với những người đọc yêu thích văn chương triết lý và phản tỉnh. Người Khuyết Tật Barabbas không kể lại một câu chuyện quen thuộc, mà buộc người đọc phải đối diện với nỗi cô đơn sâu thẳm của con người trước đức tin, tự do và trách nhiệm tồn tại của chính mình.
