Cuộc Tranh Đấu Của Tôi (Mein Kampf) là tác phẩm mang tính tự truyện và chính trị do Adolf Hitler viết trong những năm đầu thập niên 1920, khi ông bị giam giữ sau cuộc đảo chính bất thành ở Munich. Cuốn sách được xem là văn bản cốt lõi phản ánh thế giới quan, tư tưởng và tham vọng chính trị của Hitler, đồng thời cũng là một trong những tài liệu gây tranh cãi nhất trong lịch sử hiện đại vì những hệ quả bi thảm mà tư tưởng trong đó đã dẫn đến.
Về hình thức, Cuộc Tranh Đấu Của Tôi kết hợp giữa hồi ký cá nhân và cương lĩnh chính trị. Ở phần tự truyện, Hitler kể lại tuổi thơ, những năm tháng lang bạt ở Vienna, trải nghiệm trong Thế chiến thứ nhất và con đường dẫn ông đến hoạt động chính trị. Những trang viết này không chỉ nhằm kể chuyện đời mình, mà còn được sử dụng như công cụ để xây dựng hình ảnh cá nhân, biện minh cho các lựa chọn và thất bại, đồng thời tạo dựng một “huyền thoại” về sứ mệnh lịch sử mà tác giả tự gán cho bản thân.
Phần chính trị của cuốn sách bộc lộ rõ ràng hệ tư tưởng cực đoan của Hitler. Ông trình bày quan điểm về chủ nghĩa dân tộc cực đoan, bài Do Thái, thuyết chủng tộc, không gian sinh tồn và cách tổ chức một nhà nước độc tài. Các luận điểm này được viết với giọng điệu công kích, đơn giản hóa vấn đề và thường xuyên xuyên tạc sự thật lịch sử, khoa học. Chính từ những ý tưởng được hệ thống hóa trong Cuộc Tranh Đấu Của Tôi, nền tảng tư tưởng của chủ nghĩa Quốc xã dần hình thành và sau đó được chuyển hóa thành chính sách khi Hitler lên nắm quyền.
Giá trị của Cuộc Tranh Đấu Của Tôi không nằm ở mặt tư tưởng tích cực hay học thuật, mà ở ý nghĩa lịch sử của nó như một tài liệu cảnh báo. Cuốn sách cho thấy cách một hệ tư tưởng cực đoan có thể được trình bày dưới vỏ bọc của lý lẽ, cảm xúc dân tộc và nỗi bất mãn xã hội. Khi đặt trong bối cảnh nước Đức hậu Thế chiến thứ nhất, với khủng hoảng kinh tế, chính trị và tâm lý thất bại, những lập luận trong sách giúp người đọc hiểu vì sao một bộ phận xã hội khi đó có thể bị cuốn hút và tin theo.
Văn phong của Cuộc Tranh Đấu Của Tôi thường bị đánh giá là dài dòng, lặp lại, thiếu mạch lạc và mang nặng tính tuyên truyền. Tuy vậy, chính sự vụng về ấy lại bộc lộ rõ cách tư duy của tác giả: cảm tính, ám ảnh, chia thế giới thành đối lập đơn giản giữa “kẻ thù” và “người được chọn”. Đối với nghiên cứu lịch sử, đây là nguồn tư liệu trực tiếp để phân tích tâm lý và phương thức vận hành của tuyên truyền chính trị cực đoan.
Ngày nay, Cuộc Tranh Đấu Của Tôi được tiếp cận chủ yếu dưới góc độ phê phán và nghiên cứu. Ở nhiều quốc gia, việc xuất bản và lưu hành cuốn sách đi kèm chú giải học thuật nhằm đặt nội dung vào bối cảnh lịch sử, chỉ ra những sai lầm, nguy hiểm và hậu quả mà tư tưởng trong đó đã gây ra. Việc đọc tác phẩm này, vì thế, không nhằm tiếp nhận hay cổ súy quan điểm của tác giả, mà để hiểu rõ hơn nguồn gốc của một trong những thảm họa lớn nhất của nhân loại thế kỷ XX.
Trong lịch sử sách vở, Cuộc Tranh Đấu Của Tôi là minh chứng rõ ràng cho sức mạnh của chữ viết khi bị đặt vào tay một hệ tư tưởng sai lầm. Nó nhắc nhở người đọc về trách nhiệm của việc đọc, hiểu và phản biện, cũng như tầm quan trọng của việc nhận diện sớm những luận điệu cực đoan trước khi chúng trở thành hiện thực tàn khốc.
