Nhà Tây Sơn của Quách Tấn và Quách Giao trong bộ sách Góc Nhìn Sử Việt là một tác phẩm lịch sử – biên khảo có giá trị, tập trung tái hiện toàn cảnh phong trào và triều đại Tây Sơn, một giai đoạn ngắn ngủi nhưng có ảnh hưởng sâu sắc trong lịch sử Việt Nam cuối thế kỷ XVIII. Cuốn sách không chỉ thuật lại những biến cố chính trị – quân sự, mà còn cố gắng khắc họa tinh thần thời đại và số phận lịch sử đặc biệt của nhà Tây Sơn trong tiến trình dân tộc.
Tác phẩm mở ra bằng việc phác họa bối cảnh xã hội Đại Việt khi phong trào Tây Sơn xuất hiện: triều Lê suy yếu, chúa Trịnh – chúa Nguyễn phân tranh kéo dài, đời sống nhân dân kiệt quệ và trật tự xã hội rạn nứt nghiêm trọng. Trong bối cảnh ấy, cuộc khởi nghĩa Tây Sơn được nhìn như một phản ứng tất yếu của lịch sử, xuất phát từ những mâu thuẫn sâu xa trong xã hội, chứ không chỉ là tham vọng của một nhóm cá nhân. Quách Tấn và Quách Giao nhấn mạnh yếu tố quần chúng và sức mạnh của lòng dân trong sự trỗi dậy nhanh chóng của phong trào.
Phần trung tâm của cuốn sách dành để khắc họa các nhân vật chủ chốt của nhà Tây Sơn, đặc biệt là Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ và Nguyễn Lữ. Các tác giả không chỉ kể lại những chiến công vang dội, mà còn phân tích vai trò, tính cách và giới hạn của từng nhân vật trong việc điều hành phong trào và xây dựng triều đại. Nguyễn Huệ hiện lên như một thiên tài quân sự hiếm có, nhưng đồng thời, cuốn sách cũng chỉ ra những khó khăn nội tại và mâu thuẫn quyền lực đã ảnh hưởng đến sự bền vững của triều Tây Sơn sau khi ông qua đời.
Một điểm đáng chú ý của Nhà Tây Sơn là cách tiếp cận khá thận trọng và cân bằng. Tác phẩm không lý tưởng hóa tuyệt đối nhà Tây Sơn, mà nhìn nhận cả những thành tựu lẫn thất bại. Bên cạnh các chiến thắng lẫy lừng và những cải cách mang tính đột phá, cuốn sách cũng đề cập đến những hạn chế trong tổ chức chính quyền, chính sách kinh tế và ngoại giao, cũng như sự thiếu ổn định nội bộ. Chính cách nhìn này giúp người đọc hiểu rõ hơn vì sao một triều đại từng đạt tới đỉnh cao quyền lực lại suy tàn nhanh chóng.
Cuốn sách cũng dành dung lượng đáng kể để phân tích mối quan hệ giữa nhà Tây Sơn với các thế lực trong và ngoài nước, từ nhà Thanh đến các lực lượng cũ của chúa Nguyễn và chúa Trịnh. Qua đó, lịch sử Tây Sơn được đặt trong bối cảnh khu vực và quốc tế, cho thấy những thách thức lớn mà triều đại này phải đối mặt trong một thời kỳ đầy biến động.
Về mặt tư liệu và văn phong, Nhà Tây Sơn mang dấu ấn của lối viết lịch sử truyền thống kết hợp với tinh thần khảo cứu nghiêm túc. Văn phong mạch lạc, giàu tính tự sự nhưng không sa vào kể chuyện thuần túy, giúp độc giả dễ theo dõi mà vẫn tiếp cận được những phân tích có chiều sâu. Đây là một trong những công trình góp phần quan trọng vào việc nhìn nhận lại nhà Tây Sơn một cách toàn diện, vượt ra ngoài những khuôn mẫu đơn giản hóa.
Với những giá trị đó, Nhà Tây Sơn của Quách Tấn và Quách Giao là một tác phẩm đáng đọc đối với những ai muốn hiểu sâu hơn về một triều đại đặc biệt trong lịch sử Việt Nam, nơi hào quang chiến thắng và bi kịch suy vong cùng tồn tại trong cùng một giai đoạn ngắn ngủi nhưng dữ dội.
