Bảy Ngày Trong Đồng Tháp Mười của Nguyễn Hiến Lê là một tác phẩm ký sự – du khảo giàu chất nhân văn, ghi lại chuyến đi ngắn nhưng đầy ấn tượng của tác giả vào vùng đất miền Tây Nam Bộ những năm đầu sau ngày đất nước thống nhất. Với ngòi bút tinh tế, sắc sảo và thấm đượm tình người, Nguyễn Hiến Lê không chỉ kể lại hành trình “bảy ngày” khám phá Đồng Tháp Mười, mà còn khắc họa chân dung một vùng quê sông nước mộc mạc, trù phú và thấm đẫm hồn Việt.
Tác phẩm mở ra khung cảnh bao la của vùng Đồng Tháp: những cánh đồng bát ngát, rừng tràm ngút ngàn, kênh rạch chằng chịt, và cuộc sống bình dị của người dân nơi “đất chua, nước mặn, cỏ mọc cao quá đầu người”. Nguyễn Hiến Lê – với tư cách là một học giả, một người con của miền Nam – đi vào từng ngôi làng, trò chuyện với nông dân, cán bộ, học sinh, ghi nhận không chỉ cảnh vật mà cả hơi thở của cuộc sống mới. Ông quan sát tỉ mỉ từng tập quán, từng nét văn hóa, từng thay đổi nhỏ sau những năm tháng chiến tranh, để từ đó dựng nên một bức tranh Đồng Tháp vừa thực tế, vừa thấm đượm cảm xúc.
Điều đặc biệt ở Bảy Ngày Trong Đồng Tháp Mười là cách tác giả kết hợp nhuần nhuyễn giữa cái nhìn của một nhà khảo cứu và tâm hồn của một người yêu quê hương. Giọng văn của ông mộc mạc, đôi khi hóm hỉnh, nhưng luôn ẩn chứa chiều sâu tri thức và lòng cảm thông sâu sắc. Ông ca ngợi tinh thần cần cù, giản dị và nhân hậu của người dân miền Tây, những con người “chân lấm tay bùn” nhưng luôn giữ trong mình niềm tin, nghị lực và sự lạc quan trước khó khăn.
Không chỉ dừng ở việc miêu tả phong cảnh hay con người, Nguyễn Hiến Lê còn dành nhiều trang viết để suy ngẫm về sự phát triển nông thôn, về giáo dục, về việc giữ gìn văn hóa và đạo lý trong thời kỳ đổi mới. Những lời nhận xét của ông, dù được viết cách đây nhiều thập kỷ, vẫn còn nguyên giá trị – vừa như lời nhắn gửi, vừa như tiếng nói yêu thương của một học giả luôn hướng về dân tộc.
Bảy Ngày Trong Đồng Tháp Mười không chỉ là một tập ký sự du lịch, mà là bản giao hòa giữa thiên nhiên và con người, giữa tri thức và tình cảm, giữa quá khứ và hiện tại. Qua ngòi bút Nguyễn Hiến Lê, Đồng Tháp Mười hiện lên không chỉ là một vùng đất địa lý, mà còn là biểu tượng của sức sống, của sự hồi sinh và niềm tin vào tương lai của đất nước.
