Cá Voi Trắng (Moby-Dick) là kiệt tác vĩ đại nhất của nhà văn người Mỹ Herman Melville, được xuất bản lần đầu vào năm 1851. Tác phẩm không chỉ là một câu chuyện phiêu lưu trên biển khơi, mà còn là một bản hùng ca triết lý, mang đậm màu sắc ẩn dụ về con người, thiên nhiên và cuộc truy tìm ý nghĩa cuộc sống trong một thế giới rộng lớn, dữ dội và đầy bí ẩn.
Câu chuyện được kể qua lời của Ishmael – một thủy thủ trẻ tuổi muốn khám phá thế giới bằng cách lên tàu săn cá voi. Anh gia nhập thủy thủ đoàn của con tàu Pequod, do thuyền trưởng Ahab chỉ huy. Ngay từ đầu, chuyến hải trình tưởng chừng như bình thường ấy đã mang dáng dấp của định mệnh. Thuyền trưởng Ahab, một người đàn ông bí ẩn và uy nghi, từng bị mất một chân trong trận chiến với một con cá voi khổng lồ – Moby Dick, con cá voi trắng huyền thoại. Bị ám ảnh bởi sự kiện đó, Ahab quyết tâm săn lùng và tiêu diệt Moby Dick bằng mọi giá, bất chấp mọi rủi ro và lời cảnh báo.
Chính cuộc truy đuổi ấy đã đẩy toàn bộ con tàu vào một hành trình điên cuồng và đầy u ám. Mỗi thành viên trên tàu Pequod không chỉ đối mặt với hiểm nguy từ đại dương bao la, mà còn phải vật lộn với chính nỗi sợ hãi, lòng tham, niềm tin và những câu hỏi về số phận, tự do và sự cứu rỗi. Càng đi sâu vào hành trình, người đọc càng nhận ra rằng Moby Dick không chỉ là một sinh vật biển, mà còn là biểu tượng của những điều con người không thể kiểm soát – thiên nhiên, vận mệnh và cả sự điên cuồng nội tâm.
Với Cá Voi Trắng, Herman Melville đã thể hiện tài năng văn chương xuất sắc trong việc kết hợp các thể loại: từ tiểu thuyết phiêu lưu, truyện ngụ ngôn, đến khảo luận triết học và khảo cứu khoa học. Ông mô tả tỉ mỉ kỹ thuật săn cá voi, đời sống thủy thủ, các truyền thuyết hàng hải và đặc điểm sinh học của loài cá voi. Tác phẩm mang trong mình hơi thở của thời đại khám phá, đồng thời là sự phản tư sâu sắc về những giá trị vĩnh cửu: bản ngã, đức tin, sự thù hận, và giới hạn của con người.
Thuyền trưởng Ahab – với lòng căm thù mù quáng và quyết tâm theo đuổi đến cùng – đã trở thành một hình tượng văn học kinh điển, đại diện cho mặt tối của ý chí và sự cố chấp. Ishmael – người sống sót duy nhất sau bi kịch cuối cùng – lại là tiếng nói tỉnh táo, là chứng nhân cho toàn bộ hành trình bi tráng của con người giữa đại dương vô tận.
Dù ban đầu không được đánh giá cao, Cá Voi Trắng về sau đã được công nhận là một trong những tác phẩm vĩ đại nhất trong văn học Hoa Kỳ và thế giới. Với chiều sâu tư tưởng, cấu trúc phức tạp và lối viết đầy ám ảnh, tác phẩm đưa người đọc vượt qua ranh giới giữa phiêu lưu và triết lý, biến hành trình săn cá voi thành một cuộc đối thoại lớn với sự sống và cái chết, niềm tin và sự hư vô.
