Chó Sói Cắn Chó Nhà của Martin Cruz Smith là cuốn tiểu thuyết thứ hai trong loạt truyện về điều tra viên Arkady Renko, tiếp nối thành công vang dội của Án Mạng Ở Công Viên Gorky. Nếu như ở tập đầu tiên, Renko phải xoay xở trong không khí u ám và bế tắc của Liên Xô thời Chiến tranh Lạnh, thì đến Chó Sói Cắn Chó Nhà, nhân vật này được đẩy vào một bối cảnh hỗn loạn hơn nhiều: Liên Xô sau khi tan rã, một xã hội đang rơi vào tình trạng vô trật tự, nơi luật pháp bị thay thế bởi bạo lực, quyền lực ngầm và đồng tiền.
Ngay từ nhan đề, Chó Sói Cắn Chó Nhà đã gợi ra một sự xung đột dữ dội giữa những kẻ vốn được coi là “cùng phe”, một hình ảnh ẩn dụ đầy sức mạnh cho thời kỳ mà con người sẵn sàng phản bội, triệt hạ lẫn nhau để sinh tồn. Arkady Renko, nhân vật trung tâm, nay đã là một thám tử bị thất sủng, không còn vị thế trong hệ thống cảnh sát. Tuy nhiên, bản năng tìm kiếm sự thật và công lý của anh vẫn thôi thúc, dù điều đó có nghĩa là anh phải đối mặt với những thế lực nguy hiểm hơn bao giờ hết.
Câu chuyện khởi nguồn khi Renko vô tình vướng vào vụ án liên quan đến cái chết bí ẩn của một nhà báo, người đang điều tra về các tổ chức mafia và các tập đoàn chính trị – kinh tế mới nổi. Từ đó, Renko bị cuốn vào mê cung đầy cạm bẫy, nơi những ông trùm mafia, các nhà tài phiệt, và cả những cựu quan chức quyền lực cũ đang tranh giành ảnh hưởng trong nước Nga hậu Xô Viết. Trong thế giới đó, không có ranh giới rõ ràng giữa bạn và thù, chính nghĩa và tội ác, và mọi lựa chọn đều có thể dẫn đến cái chết.
Điểm đặc biệt của Chó Sói Cắn Chó Nhà là cách Martin Cruz Smith khắc họa bối cảnh xã hội Nga thời kỳ chuyển giao. Thành phố Moscow hiện lên vừa tráng lệ vừa mục ruỗng: những tòa cao ốc mới mọc lên bên cạnh những khu nhà đổ nát, sự xa hoa phù phiếm của giới giàu mới đối lập gay gắt với sự khốn cùng của những người dân thường. Đó là một xã hội nơi đồng tiền, súng đạn và quyền lực thao túng mọi thứ, và sự thật trở thành điều xa xỉ.
Arkady Renko, trong bức tranh hỗn loạn này, hiện lên như một người lạc lõng. Anh không hoàn toàn thuộc về hệ thống cũ, cũng chẳng hòa nhập được với trật tự mới. Nhưng chính sự “ngoài cuộc” này lại cho phép anh giữ được đôi mắt tỉnh táo và một niềm tin mong manh vào công lý. Renko trong Chó Sói Cắn Chó Nhà là một nhân vật bi kịch: đơn độc, bị săn đuổi, nhưng vẫn kiên trì truy đuổi sự thật cho đến cùng.
Martin Cruz Smith đã thể hiện bậc thầy ở việc xây dựng không khí và tạo dựng nhịp điệu truyện. Câu văn của ông vừa giàu chi tiết vừa ngắn gọn, khắc họa thành công một thế giới lạnh lùng, tàn nhẫn nhưng không kém phần sống động. Những tình tiết điều tra đan xen với các âm mưu chính trị, mối quan hệ mập mờ giữa mafia và nhà nước, khiến cốt truyện vừa kịch tính vừa phản ánh chân thực bức tranh xã hội.
Điểm nhấn khác của tác phẩm nằm ở cách tác giả khai thác sâu yếu tố con người. Những nhân vật phụ, từ nhà báo bị sát hại, các ông trùm mafia đến những cảnh sát tha hóa, đều được khắc họa sống động, mỗi người mang một phần bi kịch của thời đại. Qua họ, người đọc thấy được sự tan rã của những giá trị cũ và sự nổi lên đầy hỗn loạn của những giá trị mới.
Chó Sói Cắn Chó Nhà không chỉ là một cuốn tiểu thuyết trinh thám xuất sắc, mà còn là một bức chân dung xã hội mạnh mẽ về nước Nga sau khi Liên Xô sụp đổ. Nó khiến người đọc vừa hồi hộp theo dõi những bước đi của Arkady Renko, vừa suy ngẫm về những đổi thay khắc nghiệt trong lịch sử. Đây là một tác phẩm vừa giải trí, vừa giàu chiều sâu, xứng đáng được xếp vào hàng kinh điển trong dòng tiểu thuyết trinh thám chính trị – xã hội.
