Chuyện Người Tùy Nữ (The Handmaid’s Tale) là tiểu thuyết dystopia nổi tiếng của nhà văn người Canada Margaret Atwood, lần đầu xuất bản năm 1985 và nhanh chóng trở thành một biểu tượng của văn học nữ quyền hiện đại. Với bối cảnh xã hội giả tưởng đậm chất ám ảnh và cốt truyện sắc sảo, cuốn sách đã vượt qua khuôn khổ một tác phẩm văn học, trở thành tiếng nói phản kháng mạnh mẽ về quyền con người, quyền phụ nữ và sự kiểm soát của nhà nước đối với cơ thể và đời sống riêng tư.
Câu chuyện diễn ra tại Gilead – một nhà nước toàn trị tôn giáo được dựng lên trên lãnh thổ nước Mỹ sau một cuộc đảo chính. Trong bối cảnh môi trường bị hủy hoại, tỷ lệ sinh nở giảm mạnh, xã hội Gilead tổ chức lại toàn bộ hệ thống xã hội dựa trên tầng lớp và giới tính, nơi phụ nữ bị tước bỏ hoàn toàn quyền tự do và trở thành công cụ sinh sản cho giới cầm quyền. Trong hệ thống đó, “người tùy nữ” là tầng lớp bị áp bức nặng nề nhất – họ bị ép buộc thực hiện nghĩa vụ sinh con cho các gia đình quyền lực, không có tên thật, không được học hành, và chỉ tồn tại với một chức năng duy nhất: sinh sản.
Nhân vật chính là Offred – “người tùy nữ” thuộc về một Tư lệnh cao cấp. Cô từng là một phụ nữ bình thường, có chồng, có con và cuộc sống riêng tư đầy đủ. Tuy nhiên, sau khi Gilead lên nắm quyền, tất cả bị tước đoạt. Tên thật của cô bị xóa bỏ, con gái bị bắt đi, chồng biệt tích, và cô trở thành nô lệ sinh học. Từ góc nhìn của Offred, độc giả được dẫn dắt qua những hồi tưởng về quá khứ, hiện tại ngột ngạt và khát vọng sống mãnh liệt vẫn cháy âm ỉ trong lòng người phụ nữ bị đàn áp.
Margaret Atwood xây dựng thế giới Gilead không theo cách quá viễn tưởng hay thần kỳ, mà đầy logic và khả năng xảy ra – một xã hội có thể hình thành nếu quyền tự do bị đánh mất và con người thờ ơ trước sự leo thang của chủ nghĩa cực đoan. Chính điều này đã khiến Chuyện Người Tùy Nữ mang sức mạnh dự báo đáng sợ và ngày càng được chú ý trong thời đại hiện nay. Những khái niệm về kiểm soát sinh sản, quyền lực tôn giáo, giám sát nhà nước và sự mất tiếng nói của phụ nữ không còn xa lạ mà vô cùng gần gũi với nhiều xã hội đương đại.
Tác phẩm cũng nổi bật bởi giọng văn u ám, sắc lạnh nhưng đầy ám ảnh. Atwood không lên án bằng những tuyên ngôn to tát, mà để nhân vật sống, suy nghĩ và chịu đựng – để người đọc tự cảm nhận nỗi đau âm ỉ trong sự im lặng và cam chịu. Mỗi chi tiết nhỏ, mỗi đoạn hồi tưởng, mỗi ánh nhìn cũng mang theo nỗi khắc khoải về thân phận con người.
Chuyện Người Tùy Nữ không chỉ là tiểu thuyết dystopia xuất sắc, mà còn là lời nhắc nhở mạnh mẽ về việc bảo vệ tự do cá nhân, đặc biệt là quyền của phụ nữ, trong một thế giới mà sự cực đoan có thể nhân danh bất cứ điều gì để tồn tại. Đây là một tác phẩm bắt buộc phải đọc – vừa để cảnh tỉnh, vừa để hiểu sâu sắc hơn về sức mạnh nội tại của con người trong hoàn cảnh bị đẩy đến tận cùng.
