Cô Gái Đan Mạch (The Danish Girl) của David Ebershoff là một trong những tiểu thuyết vừa mang tính văn học, vừa chạm đến những vấn đề nhân sinh, xã hội và bản sắc giới vô cùng nhạy cảm nhưng cũng đầy tính nhân văn. Được lấy cảm hứng từ câu chuyện có thật về Lili Elbe – một trong những người đầu tiên trên thế giới trải qua phẫu thuật chuyển giới, tác phẩm đã mở ra một cánh cửa để độc giả bước vào thế giới nội tâm phức tạp, giằng xé nhưng cũng rực rỡ khát vọng sống đúng với chính mình.
Câu chuyện xoay quanh hai nhân vật chính: Einar Wegener, một họa sĩ tài năng người Đan Mạch, và Gerda, người vợ đồng hành, cũng là một họa sĩ giàu cá tính. Ban đầu, cuộc sống của họ dường như rất viên mãn trong tình yêu và nghệ thuật. Nhưng rồi, một sự kiện tưởng chừng nhỏ bé – khi Gerda nhờ chồng khoác lên mình chiếc váy để làm mẫu vẽ thay cho một người bạn – lại trở thành khởi điểm cho hành trình tự khám phá sâu thẳm bên trong Einar. Trong khoảnh khắc ấy, một phần con người bị chôn giấu bấy lâu trỗi dậy: đó là Lili, bản ngã nữ tính vốn tiềm ẩn nhưng chưa bao giờ có cơ hội cất tiếng.
David Ebershoff không chỉ kể câu chuyện tình yêu và chuyển đổi giới tính, mà còn khắc họa một cách tinh tế những mâu thuẫn tâm lý. Einar/Lili đứng giữa nỗi sợ hãi, hoang mang và sự giải phóng đầy đau đớn. Gerda, trong khi phải đối diện với việc “mất” đi người chồng cũ, lại đồng thời là người nâng đỡ, tiếp sức cho Lili trong hành trình tìm lại chính mình. Tình yêu của Gerda vì thế trở nên đặc biệt: vừa lãng mạn, vừa bi thương, vừa cao cả, bởi nó vượt qua những ranh giới thông thường của hôn nhân và dục tính.
Tác phẩm cũng đặt ra những câu hỏi lớn về giới và bản dạng: Chúng ta là ai? Chúng ta có quyền lựa chọn con người thật của mình, ngay cả khi điều đó thách thức định kiến xã hội? Trong bối cảnh châu Âu đầu thế kỷ XX, nơi các chuẩn mực xã hội còn khắt khe, Lili Elbe đã dám đi con đường chưa từng có tiền lệ. Sự can đảm ấy khiến nhân vật trở thành biểu tượng cho tự do cá nhân, cho khát vọng sống thật với chính mình, bất chấp những nguy hiểm và sự xa lạ mà xã hội có thể dành cho.
Phong cách của David Ebershoff giàu tính biểu cảm và đầy chất thơ, ông không sa đà vào việc mô tả phẫu thuật hay những chi tiết giật gân, mà chú trọng khai thác chiều sâu tâm lý, vẻ đẹp nghệ thuật và tình cảm con người. Tác giả như một người dẫn chuyện nhẹ nhàng, để độc giả vừa theo dõi bước chân Lili, vừa chiêm nghiệm lại chính bản thân mình.
Cô Gái Đan Mạch không chỉ là một cuốn tiểu thuyết về một người chuyển giới. Nó còn là bản trường ca về tình yêu, sự hy sinh, lòng can đảm và sự đấu tranh để được là chính mình. Khi đọc, người ta dễ dàng nhận ra rằng câu chuyện không chỉ dành cho những ai đồng cảm với vấn đề giới tính, mà dành cho tất cả những ai từng cảm thấy khác biệt, từng khát khao được chấp nhận.
Chính vì thế, cuốn sách này vượt khỏi phạm vi của một tiểu thuyết tiểu sử để trở thành một tác phẩm nhân văn có giá trị phổ quát. Nó gợi nhớ rằng: mỗi con người đều có quyền được sống thật, và tình yêu – dù dưới hình thức nào – cũng có sức mạnh nuôi dưỡng, chở che, và làm thăng hoa cuộc đời.
