Đaghextan Của Tôi của Rasul Gamzatov là một tác phẩm giàu chất thơ, chan chứa tình yêu quê hương, đồng thời phản ánh sâu sắc đời sống văn hóa, lịch sử và con người vùng núi Caucasus. Rasul Gamzatov – nhà thơ dân tộc Avar, một trong những tiếng nói lớn của văn học Nga và thế giới – đã thổi hồn vào cuốn sách này không chỉ bằng trải nghiệm cá nhân, mà còn bằng tâm hồn của một người con gắn bó máu thịt với quê hương.
Ngay từ nhan đề, Dagestan Của Tôi đã gợi lên sự gắn kết thân thuộc, gần gũi và niềm tự hào tha thiết. Tác phẩm vừa mang tính tự truyện, vừa mang dáng dấp một trường ca, nơi Rasul kể lại tuổi thơ, con đường trưởng thành, những năm tháng học tập, làm thơ và đặc biệt là hành trình nuôi dưỡng tình yêu quê hương qua từng kỷ niệm, từng gương mặt, từng khung cảnh. Người đọc cảm nhận rõ tình đất, tình người và tinh thần cộng đồng của vùng núi xa xôi nhưng giàu truyền thống anh hùng này.
Gamzatov không chỉ viết về bản thân, mà còn khắc họa chân dung một thế hệ, một dân tộc. Ông nhắc đến những câu chuyện truyền thuyết, những bài ca dân gian, những chiến công của người dân vùng núi, để từ đó làm nổi bật cội nguồn văn hóa bền vững đã hun đúc nên bản sắc của Đaghextan. Lời văn giản dị nhưng giàu hình ảnh, tràn ngập nhạc điệu, thể hiện rõ tâm hồn thi sĩ – khi trữ tình sâu lắng, khi hài hước hóm hỉnh, lúc lại chan chứa khát vọng tự do và lòng yêu nước nồng nàn.
Một trong những giá trị đặc sắc của cuốn sách chính là sự hòa quyện giữa cá nhân và tập thể. Rasul kể về cha mẹ, bạn bè, thầy cô, những người dân bình thường nhưng kiên cường; ông cũng viết về chính mình – một cậu bé miền núi, với khát khao vươn tới thế giới rộng lớn mà không bao giờ quên nguồn cội. Chính sự gắn bó ấy đã tạo nên sức mạnh cho những vần thơ của Gamzatov, giúp ông trở thành tiếng nói đại diện cho nhân dân Đaghextan trên thi đàn quốc tế.
Dagestan Của Tôi không chỉ là hồi ký văn học, mà còn là một bản tình ca dành cho quê hương, nơi mỗi trang sách đều thấm đẫm niềm tự hào, sự biết ơn và nỗi nhớ thương da diết. Đây là tác phẩm khiến độc giả suy ngẫm sâu xa về mối quan hệ giữa con người với quê hương, giữa cá nhân với cộng đồng, và sức mạnh tinh thần bất diệt mà văn hóa dân tộc có thể đem lại.
Với lối viết đầy cảm xúc, phảng phất âm hưởng thơ ca, tác phẩm của Rasul Gamzatov xứng đáng là một kiệt tác trong dòng văn học thế giới viết về quê hương, để bất cứ ai khi đọc cũng cảm nhận được rằng: quê hương, dù nhỏ bé đến đâu, cũng là nơi nuôi dưỡng tâm hồn và tạo nên bản sắc vĩnh hằng.
