Đám Đông Cô Đơn của David Riesman là một trong những tác phẩm xã hội học kinh điển của thế kỷ 20, góp phần định hình cách hiểu về con người hiện đại trong bối cảnh xã hội công nghiệp và hậu công nghiệp. Cuốn sách không chỉ là một công trình nghiên cứu uyên bác về tâm lý xã hội, mà còn là một lời cảnh tỉnh sâu sắc về sự biến đổi của bản chất con người trong thời đại đại chúng, khi các giá trị truyền thống dần bị thay thế bởi ảnh hưởng từ bên ngoài và áp lực của số đông.
Trong tác phẩm, Riesman phân tích ba kiểu định hướng tính cách cơ bản: định hướng truyền thống, định hướng bên trong, và định hướng theo người khác. Ông cho rằng trong xã hội truyền thống, con người hành xử dựa vào chuẩn mực được truyền từ thế hệ trước. Khi xã hội chuyển sang giai đoạn công nghiệp, con người bắt đầu dựa vào những giá trị nội tại do cá nhân phát triển từ nhỏ. Nhưng đến thời đại hiện đại, với sự phát triển của truyền thông đại chúng, tiêu dùng và tổ chức xã hội phức tạp, con người ngày càng có xu hướng định hướng theo người khác – tức là hành xử dựa vào kỳ vọng, xu hướng và đánh giá của cộng đồng, của số đông, thay vì theo niềm tin hay nguyên tắc cá nhân.
Chính sự chuyển dịch này tạo ra hiện tượng “đám đông cô đơn” – một khái niệm mang tính mâu thuẫn nhưng sâu sắc. Dù sống trong xã hội kết nối rộng lớn, con người ngày nay lại cảm thấy lạc lõng, thiếu phương hướng cá nhân, và đánh mất khả năng tự định hình bản thân. Họ chạy theo hình ảnh của người khác, sợ bị lạc hậu, tìm kiếm sự công nhận từ bên ngoài mà quên đi tiếng nói nội tâm. Từ đó, cá nhân dần bị hòa tan vào tập thể mà không còn cá tính rõ rệt.
Với văn phong học thuật nhưng thuyết phục, Đám Đông Cô Đơn không chỉ là bản mô tả xã hội mà còn đặt ra những câu hỏi lớn về tương lai của nhân loại: Làm sao để con người giữ được bản sắc cá nhân trong một thế giới ngày càng đồng hóa? Làm sao để sống tự chủ, không bị cuốn theo guồng quay của xã hội tiêu dùng và truyền thông? Riesman không đưa ra lời giải tuyệt đối, nhưng qua phân tích sâu sắc và dữ liệu cụ thể, ông khơi gợi một nhu cầu cấp thiết: trở lại với chính mình.
Tác phẩm này đã có ảnh hưởng sâu rộng đến tư tưởng xã hội học, tâm lý học và văn hóa đại chúng, đặc biệt trong bối cảnh thế giới hiện nay – khi mạng xã hội, xu hướng số và sức ép của số đông ngày càng lớn. Đám Đông Cô Đơn là cuốn sách mà bất kỳ ai đang sống trong xã hội hiện đại cũng nên đọc – để hiểu mình, hiểu người và học cách giữ vững cái tôi trong một thế giới không ngừng thay đổi. Đây là một tác phẩm không chỉ dành cho những người nghiên cứu xã hội, mà còn cho tất cả những ai đang đi tìm câu trả lời cho câu hỏi: Làm thế nào để sống thật trong một thế giới giả vờ?
