Dạy Con Trước Tuổi Lên 3 của Maria Montessori là một trong những tác phẩm đặc biệt, tập trung vào giai đoạn đầu đời – thời kỳ được bà gọi là “thời kỳ vàng” của sự phát triển. Theo Montessori, đây là quãng thời gian mà trẻ sở hữu một trí tuệ đặc biệt, nhạy bén và giàu khả năng hấp thụ, được bà gọi là “trí tuệ thẩm thấu”. Chính trong những năm tháng đầu tiên này, nền tảng của nhân cách, trí tuệ và cảm xúc được hình thành, quyết định lớn đến con người mà trẻ sẽ trở thành sau này.
Trong tác phẩm, Montessori nhấn mạnh rằng, trẻ em ngay từ khi chào đời đã là một thực thể hoàn chỉnh với những nhu cầu, khả năng và tiềm năng riêng. Điều mà cha mẹ và người lớn cần làm không phải là nhồi nhét kiến thức hay áp đặt các chuẩn mực, mà là quan sát, lắng nghe và tạo điều kiện cho trẻ tự mình phát triển. Sự hỗ trợ cần đến từ môi trường phù hợp – nơi mà trẻ có thể tự do vận động, khám phá và trải nghiệm bằng tất cả giác quan.
Một khái niệm trung tâm được bà đề cập là “các giai đoạn nhạy cảm”. Đây là những khoảng thời gian đặc biệt khi trẻ dễ dàng tiếp thu một kỹ năng hoặc lĩnh vực nào đó: ngôn ngữ, vận động, trật tự, giao tiếp xã hội… Nếu cha mẹ nhận biết và đồng hành đúng lúc, việc phát triển của trẻ sẽ tự nhiên và hiệu quả hơn rất nhiều so với giai đoạn sau. Điều này lý giải vì sao từ 0 đến 3 tuổi, việc tạo điều kiện cho trẻ trải nghiệm phong phú, an toàn và mang tính tự lập là vô cùng quan trọng.
Montessori cũng đưa ra nhiều chỉ dẫn thực tiễn trong việc nuôi dạy con: từ cách bố trí môi trường sống phù hợp với tầm vóc và nhu cầu của trẻ, đến cách khuyến khích trẻ tự lập trong những việc nhỏ bé như mặc quần áo, ăn uống, dọn dẹp đồ chơi. Bà cho rằng những hoạt động tưởng chừng đơn giản này lại chính là nền tảng để trẻ hình thành ý thức kỷ luật, sự tự tin và khả năng chịu trách nhiệm.
Một điểm sâu sắc khác là triết lý tôn trọng cá nhân trẻ. Montessori khẳng định, trẻ không phải là “tấm bảng trắng” để người lớn viết lên, mà là một thực thể đang tự kiến tạo chính mình. Cha mẹ cần học cách kiên nhẫn, quan sát và hỗ trợ, thay vì kiểm soát hay ép buộc. Tình yêu thương, sự tôn trọng và niềm tin vào khả năng tự nhiên của trẻ chính là “chìa khóa vàng” mở ra cánh cửa phát triển lành mạnh.
Dạy Con Trước Tuổi Lên 3 không chỉ là một cẩm nang nuôi dạy con ở giai đoạn đầu đời, mà còn là lời nhắc nhở về trách nhiệm to lớn của cha mẹ và xã hội: đó là nuôi dưỡng sự phát triển tự nhiên, lành mạnh của mỗi đứa trẻ, để các em có thể lớn lên như những cá nhân tự tin, sáng tạo và hạnh phúc. Đây là cuốn sách mang tính nền tảng, không chỉ giúp cha mẹ hiểu con hơn, mà còn thay đổi cách nhìn về giáo dục trẻ nhỏ theo hướng nhân văn, khoa học và đầy cảm hứng.
