Để Thành Nhà Văn của Nguyễn Duy Cần là một cuốn sách ngắn gọn nhưng sâu sắc, không chỉ dành cho những ai mong muốn trở thành nhà văn chuyên nghiệp, mà còn cho bất kỳ ai yêu viết lách, khao khát biểu đạt ý tưởng và suy nghĩ bằng ngôn từ một cách rõ ràng, sâu sắc và chân thật. Tác phẩm là sự kết tinh giữa kinh nghiệm cá nhân, tinh thần học thuật nghiêm túc và một tấm lòng thiết tha với văn chương chân chính.
Nguyễn Duy Cần – một học giả uyên bác, một cây viết nổi bật trong nền học thuật Việt Nam – không hô hào hay tô vẽ sự nghiệp văn chương như một giấc mộng hào nhoáng. Trái lại, ông bắt đầu từ sự thực tế: viết là một công việc nghiêm túc, đòi hỏi khổ luyện, kỷ luật và nhất là sự chân thành tuyệt đối với bản thân và người đọc. Theo ông, để thành nhà văn, người viết trước hết phải thành nhân – phải có một đời sống nội tâm phong phú, một tâm hồn nhạy cảm, cùng với tinh thần quan sát và học hỏi không ngừng.
Cuốn sách nhấn mạnh tầm quan trọng của “cái gốc” trong văn chương – đó là tư tưởng và đạo đức của người viết. Nguyễn Duy Cần cho rằng chữ nghĩa chỉ là phương tiện; điều làm nên giá trị thật sự của một tác phẩm là tâm hồn và trí tuệ ẩn chứa trong từng câu chữ. Bởi vậy, ông khuyên người viết phải luôn trau dồi kiến thức, nuôi dưỡng đời sống tinh thần và quan sát sâu sắc thực tế xã hội. Văn chương, theo ông, không phải là một trò chơi tu từ, mà là sự kết tinh giữa trái tim và lý trí.
Không chỉ nói về lý tưởng, tác giả còn đưa ra những hướng dẫn thực tế cho người bắt đầu sự nghiệp viết lách: cách quan sát, ghi chép, chọn lựa ngôn ngữ, rèn luyện phong cách, tổ chức bố cục, và nhất là rèn luyện tính kiên trì. Ông cũng cảnh báo về những cạm bẫy mà người viết dễ mắc phải – như sự cầu kỳ trong câu chữ, viết để phô trương hơn là chia sẻ, hoặc chạy theo thị hiếu nhất thời mà đánh mất chính mình.
Một điểm đặc biệt của Để Thành Nhà Văn là giọng văn bình dị, không hoa mỹ nhưng đầy cảm xúc. Người đọc có thể cảm nhận được sự chân tình và nghiêm túc của một người thầy thực sự, người không chỉ dạy viết mà còn dạy cách sống đúng đắn trong hành trình làm văn. Cuốn sách là lời nhắc nhở rằng viết văn không phải để trở nên nổi tiếng, mà là một hành trình tu dưỡng, để hiểu mình, hiểu người và góp phần làm đẹp thêm cho đời sống tinh thần của cộng đồng.
Trong thời đại mà việc viết lách đang dần bị công nghiệp hóa, Để Thành Nhà Văn là một làn gió thanh sạch. Nó đưa người đọc trở về với giá trị cốt lõi của văn chương: sự thật, lòng nhân và cái đẹp. Đây là một tác phẩm đáng quý, truyền cảm hứng sâu sắc cho những ai thật lòng yêu văn và mong muốn viết ra điều có ý nghĩa.
