Địch Gia Bát Án của Robert Van Gulik là một tác phẩm đặc biệt trong loạt truyện trinh thám về Địch Công, vì nó không chỉ xoay quanh một vụ án duy nhất mà tập hợp tám câu chuyện phá án tiêu biểu, phản ánh đầy đủ sự sắc sảo, trí tuệ và lòng chính trực của vị quan án lừng danh triều Đường. Trong từng vụ việc, Robert Van Gulik vừa phác họa bức tranh xã hội Trung Hoa cổ đại vừa khéo léo xây dựng những bí ẩn đầy kịch tính, để rồi dưới bàn tay điều tra của Địch Công, từng lớp sự thật được hé mở, đưa người đọc đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác.
Tám vụ án trong tập sách không chỉ khác nhau về bối cảnh, hung thủ hay phương thức gây án, mà còn thể hiện sự đa dạng trong cách tội ác nảy sinh. Có vụ bắt nguồn từ lòng tham lam, có vụ do thù hận, có vụ lại bị che đậy dưới lớp vỏ tôn giáo hay tập tục địa phương. Chính sự đa dạng ấy làm nổi bật tài năng của Địch Công: ông không chỉ là một vị quan giỏi xét xử dựa trên luật pháp mà còn là một thám tử tài ba, biết vận dụng tâm lý, suy luận logic và cả khả năng quan sát tinh tế để lần ra sự thật.
Trong một vụ án, Địch Công phải đối diện với những cái chết bí ẩn trong gia đình quyền thế, nơi lòng tham và âm mưu tranh giành gia sản đã đẩy con người vào con đường tội lỗi. Trong một vụ khác, ông phải giải mã hiện trường tưởng chừng như do ma quỷ gây nên, nhưng kỳ thực lại là thủ đoạn tinh vi của kẻ sát nhân. Có câu chuyện đưa ông vào ngôi chùa u ám, nơi lời đồn về sự báo oán của linh hồn người chết che lấp đi sự thật máu lạnh của kẻ còn sống. Cũng có vụ án lại diễn ra ở vùng quê nghèo, nơi những mâu thuẫn nhỏ nhoi nhưng tích tụ thành bi kịch dẫn đến cái chết.
Điểm hấp dẫn của Địch Gia Bát Án nằm ở chỗ mỗi câu chuyện đều là một thử thách trí tuệ riêng biệt, nhưng tất cả đều gắn kết bởi hình tượng Địch Công – con người luôn kiên định với công lý, không để bản thân bị chi phối bởi quyền lực, tiền bạc hay sự mê tín. Trong quá trình điều tra, ông thường gặp phải sự phản kháng từ các thế lực lợi ích, từ sự ngoan cố của những kẻ tin vào tà thuyết, nhưng bằng sự nhạy bén và lý trí sáng suốt, ông từng bước phá tan bức màn che phủ, đưa công lý đến cho người bị hại.
Robert Van Gulik, bằng nền tảng nghiên cứu sâu sắc về văn hóa và lịch sử Trung Hoa, đã khéo léo tái hiện không khí thời Đường qua từng vụ án. Những chi tiết về phong tục, tập quán, nghi lễ, hệ thống quan lại và đời sống thường nhật hiện lên sống động, tạo bối cảnh chân thực cho các câu chuyện. Điều này khiến người đọc không chỉ bị cuốn hút bởi cốt truyện trinh thám mà còn như được sống trong một bức tranh lịch sử sống động, nơi công lý và nhân tính phải đấu tranh không ngừng trước bóng tối của lòng tham và sự mê muội.
Địch Gia Bát Án không chỉ là tập hợp tám vụ án đặc sắc, mà còn là minh chứng cho sự đa dạng trong bút pháp của Van Gulik. Ông vừa dựng nên những bí ẩn ly kỳ, vừa khai thác chiều sâu tâm lý con người, biến mỗi vụ án thành một lát cắt của xã hội cổ đại. Đây là cuốn sách mà những ai yêu thích văn học trinh thám phương Đông không thể bỏ qua, bởi nó không chỉ thử thách tư duy suy luận mà còn mang lại trải nghiệm phong phú về văn hóa và lịch sử.
