Đồ Đồng Trung Quốc của tác giả Lý Tùng, nằm trong bộ sách Nhân Văn Trung Quốc, là một công trình nghiên cứu kinh điển về một trong những thành tựu rực rỡ nhất của nền văn minh Trung Hoa cổ đại: nghệ thuật chế tác đồ đồng. Cuốn sách không chỉ là một bản biên niên lịch sử của kim loại và kỹ nghệ, mà còn là hành trình tìm hiểu về biểu tượng quyền lực, tín ngưỡng và mỹ cảm đã định hình tâm hồn Trung Hoa suốt hơn ba nghìn năm.
🇻🇳 Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam!
Lý Tùng mở đầu bằng việc mô tả bối cảnh ra đời của đồ đồng trong xã hội Trung Quốc thời nhà Hạ, Thương và Chu – khi con người phát hiện ra khả năng kết hợp đồng, thiếc và chì để tạo ra vật liệu vừa bền chắc vừa mang tính thẩm mỹ cao. Từ đó, kỹ thuật luyện kim phát triển mạnh mẽ, gắn liền với đời sống chính trị, tôn giáo và nghi lễ. Những chiếc đỉnh, chuông, bình, thạp, và vạc bằng đồng không chỉ là vật dụng, mà là biểu tượng của quyền lực hoàng gia và thần quyền, thể hiện trật tự xã hội và quan niệm về vũ trụ.
Trong Đồ Đồng Trung Quốc, tác giả đi sâu phân tích từng giai đoạn phát triển của nghệ thuật đồng khí: từ phong cách hoang sơ, mạnh mẽ thời Thương đến sự tinh tế, thanh nhã của thời Tây Chu và Xuân Thu – Chiến Quốc. Ông đặc biệt chú trọng đến các hoa văn trang trí đặc trưng như taotie (quái thú mặt nạ), long, phượng, vân lôi, hay những dòng minh văn khắc trên thân đồ vật – nơi chứa đựng tư tưởng, tín ngưỡng và thông điệp chính trị của thời đại.
Lý Tùng không chỉ tiếp cận đồ đồng như hiện vật khảo cổ, mà còn nhìn chúng như những “văn bản bằng kim loại”, ghi lại tiếng nói của lịch sử và triết học Trung Hoa. Ông lý giải mối liên hệ giữa kỹ thuật luyện kim và sự phát triển của văn minh đô thị, giữa nghệ thuật tạo hình và tư tưởng tôn giáo về âm dương, ngũ hành, và thiên mệnh. Qua đó, người đọc thấy rõ rằng đồ đồng không chỉ là công cụ nghi lễ, mà còn là biểu tượng cho trí tuệ và sức sáng tạo của con người cổ đại.
Phần cuối cuốn sách đề cập đến ảnh hưởng lâu dài của nghệ thuật đồ đồng đối với các ngành thủ công và mỹ thuật Trung Quốc sau này – từ gốm sứ, sơn mài, đến điêu khắc và kiến trúc. Những yếu tố tạo hình, tỷ lệ và hoa văn từ thời Thương Chu vẫn tiếp tục được kế thừa, chứng tỏ sức sống bền bỉ của di sản đồng khí trong văn hóa Trung Hoa.
Với ngôn ngữ học thuật tinh tế, tư duy mạch lạc và lượng tư liệu khảo cổ phong phú, Đồ Đồng Trung Quốc không chỉ là một cuốn sách về kỹ nghệ cổ xưa, mà còn là một bản trường ca ca ngợi trí tuệ và mỹ học phương Đông. Mỗi món đồ đồng, dưới góc nhìn của Lý Tùng, trở thành chứng nhân của thời gian – nơi ánh kim loại vẫn ngân vang âm hưởng của lịch sử và tinh thần bất tử của dân tộc Trung Hoa.
