Đỏ Và Đen của Stendhal là một trong những tiểu thuyết vĩ đại nhất của văn học Pháp thế kỷ XIX, đồng thời cũng là một bức tranh hiện thực sâu sắc về xã hội Pháp thời hậu Napoléon. Tác phẩm xoay quanh nhân vật Julien Sorel – một chàng trai trẻ xuất thân nghèo khó, mang trong mình khát vọng mãnh liệt vươn lên trong một xã hội đầy định kiến và phân tầng giai cấp. Julien thông minh, tự trọng và đầy tham vọng, nhưng bị giằng xé giữa hai con đường: đỏ – tượng trưng cho sự nghiệp quân đội đầy hào quang, và đen – biểu trưng cho con đường tôn giáo, nơi anh có thể lợi dụng để thăng tiến trong xã hội.
Ngay từ những trang đầu, Stendhal đã phác họa Julien như một con người luôn sống giữa lý tưởng và dục vọng, giữa hoài bão và thực tế cay nghiệt. Anh vừa ngưỡng mộ Napoléon – biểu tượng của ý chí và thành công, vừa phải học cách uốn mình trong khuôn phép giả tạo của giới quý tộc và giáo hội. Mối tình giữa Julien và bà de Rênal – người phụ nữ quý tộc lớn tuổi hơn, vừa là ngọn lửa khơi dậy trong anh niềm say mê chân thật, vừa là bước ngoặt dẫn đến bi kịch của cả hai. Khi bước chân vào Paris và vướng vào mối quan hệ với Mathilde de La Mole – cô gái kiêu hãnh, đầy mâu thuẫn – Julien dường như chạm đến đỉnh cao danh vọng, nhưng cũng chính lúc ấy, anh bắt đầu đánh mất bản ngã của mình.
Stendhal xây dựng Đỏ Và Đen không chỉ như một câu chuyện về tình yêu và tham vọng, mà còn là một bức tranh phản ánh sự giả dối và mục ruỗng của xã hội đương thời. Từng chi tiết, từng lời thoại đều chứa đựng sự châm biếm tinh tế, nơi lòng trung thực và khát vọng cá nhân bị nghiền nát bởi những chuẩn mực đạo đức giả tạo. Julien, trong nỗ lực khẳng định mình, đã đi từ ngưỡng mộ đến phản kháng, từ niềm tin đến tuyệt vọng – một hành trình bi kịch của con người bị mắc kẹt giữa mộng tưởng và thực tại.
Văn phong của Stendhal giản dị mà sắc bén, vừa mang tính phân tích tâm lý sâu sắc, vừa đượm chất trữ tình. Ông để nhân vật tự bộc lộ mình qua những dòng độc thoại nội tâm, qua ánh nhìn hoài nghi về thế giới xung quanh, và qua những phút yếu lòng rất con người. Đỏ Và Đen không chỉ khắc họa cuộc đời của Julien Sorel, mà còn phơi bày bi kịch muôn thuở của con người hiện đại: ước mơ vươn lên, khát vọng được công nhận, nhưng cuối cùng lại bị chính xã hội và bản thân mình đè nặng.
Tác phẩm là lời tố cáo đanh thép nhưng cũng đầy cảm thương đối với những tâm hồn dám mơ, dám sống. Đỏ Và Đenkhông chỉ là câu chuyện về một cá nhân, mà là tấm gương phản chiếu cả một thời đại – nơi lý tưởng và hiện thực không ngừng va chạm, để lại trong lòng người đọc nỗi day dứt không nguôi về giá trị của con người giữa guồng quay khắc nghiệt của quyền lực và danh vọng.
