Gia Cát Lượng – Kẻ Trí Đa Truân của Thẩm Thầm, Trương Úc Long và Hoàng Hâm là một công trình biên soạn công phu, mang lại cho độc giả cái nhìn đa chiều và sâu sắc về một trong những nhân vật lịch sử kiệt xuất nhất của thời Tam Quốc. Nếu trong văn học dân gian và Tam Quốc diễn nghĩa, Gia Cát Lượng hiện lên như biểu tượng của trí tuệ siêu phàm, trung quân ái quốc và tài thao lược trọn vẹn, thì cuốn sách này lại tiếp cận ông từ góc nhìn lịch sử – xã hội, phân tích cả những thành công lẫn thất bại, cả những ánh hào quang lẫn nỗi truân chuyên trong cuộc đời.
Các tác giả tập trung khắc họa Gia Cát Lượng không chỉ như một “ngọa long” xuất thế giúp Lưu Bị dựng nghiệp, mà còn là một nhà chính trị, nhà quân sự và nhà quản lý tài ba, luôn đặt đại nghĩa lên trên lợi ích cá nhân. Tuy nhiên, con đường của ông lại đầy gian nan: từ mối thù hằn liên miên với Ngụy quốc, sự bất lực trước thế cục chia ba thiên hạ, cho đến gánh nặng duy trì nhà Thục Hán trong tình trạng lực bất tòng tâm. Cuốn sách nhấn mạnh rằng, trí tuệ siêu việt không đồng nghĩa với khả năng xoay chuyển vận mệnh, và Gia Cát Lượng là hình mẫu tiêu biểu cho sự song hành giữa vĩ đại và bi kịch.
Điểm nổi bật của Gia Cát Lượng – Kẻ Trí Đa Truân còn nằm ở phương pháp tiếp cận. Thay vì ca tụng hay thần thoại hóa, các tác giả dựa trên sử liệu, phân tích khách quan những quyết định chiến lược của Gia Cát Lượng: từ Bắc phạt, liên minh chính trị, đến việc cai trị đất nước. Qua đó, độc giả có thể thấy rõ hơn sự giằng xé giữa lý tưởng và hiện thực, giữa hoài bão lớn lao và những hạn chế không thể vượt qua.
Giọng văn vừa giàu tính nghiên cứu vừa gần gũi giúp cuốn sách trở thành cầu nối giữa lịch sử và độc giả hiện đại. Người đọc không chỉ được tiếp cận kiến thức chính xác, mà còn cảm nhận được chân dung một con người thật: thông minh, kiên định, nhưng cũng đầy cô độc và mệt mỏi trong hành trình “dốc hết tim gan” cho đại nghiệp.
Gia Cát Lượng – Kẻ Trí Đa Truân vì thế không chỉ là một cuốn tiểu sử, mà còn là một lời nhắc nhở về sự hữu hạn của trí tuệ trước guồng quay của lịch sử. Nó mang đến một hình ảnh Gia Cát Lượng vừa uyên bác vừa gần gũi, vừa vĩ đại vừa bi thương – một kẻ trí thực sự đa truân.
