Giai Điệu Bí Ẩn Và Con Người Đã Tạo Ra Vũ Trụ của Trịnh Xuân Thuận là một bản giao hưởng tri thức giữa khoa học và triết học, giữa lý trí và cảm xúc, nơi tác giả – một nhà vật lý thiên văn nổi tiếng – kể lại câu chuyện về cách con người khám phá, lý giải và “sáng tạo” nên hình ảnh của vũ trụ qua tư duy và tưởng tượng. Cuốn sách là lời mời gọi độc giả bước vào cuộc đối thoại sâu sắc giữa cái hữu hạn của con người và cái vô hạn của vũ trụ, giữa sự chính xác của khoa học và vẻ huyền nhiệm của cái đẹp.
Trịnh Xuân Thuận mở đầu bằng câu hỏi đầy ám ảnh: vũ trụ có tự mình tồn tại, hay chỉ hiện hữu khi con người quan sát và hiểu về nó? Từ đó, ông dẫn dắt người đọc đi qua lịch sử tư duy vũ trụ – từ những nhà hiền triết cổ đại cho đến nền vật lý hiện đại. Các chương sách lần lượt trình bày hành trình của nhân loại trong việc tìm kiếm trật tự giữa hỗn độn: Copernicus dời Trái Đất khỏi trung tâm vũ trụ; Newton đưa ra định luật cơ học vĩ đại; Einstein làm lung lay không gian và thời gian; rồi cơ học lượng tử mở ra những giới hạn mới của nhận thức. Nhưng vượt lên trên các công thức và mô hình, Giai Điệu Bí Ẩn Và Con Người Đã Tạo Ra Vũ Trụ còn là suy ngẫm về cách con người, bằng trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo, đã “thấy” và “nghe” được bản nhạc bí ẩn của vũ trụ.
Tác giả ví vũ trụ như một bản giao hưởng, nơi mỗi hạt, mỗi vì sao, mỗi định luật vật lý đều là một nốt nhạc trong bản tổng phổ của tồn tại. Con người, với trí tuệ và cảm xúc, vừa là người nghe, vừa là nhạc công, vừa là kẻ sáng tạo lại bản nhạc ấy bằng cách diễn giải nó qua khoa học, nghệ thuật và triết học. Từ góc nhìn đó, khoa học không còn khô khan, mà trở thành một hành trình thẩm mỹ – nơi chân, thiện, mỹ hòa quyện trong cùng một dòng chảy của tri thức.
Điều làm nên sức hút của cuốn sách chính là giọng văn trữ tình, tinh tế và thấm đẫm chất nhân văn đặc trưng của Trịnh Xuân Thuận. Ông không chỉ kể về vũ trụ bằng ngôn ngữ khoa học, mà còn bằng cảm xúc của một người yêu cái đẹp tuyệt đối ẩn trong các quy luật tự nhiên. Giữa những lý thuyết phức tạp, tác giả vẫn giữ cho người đọc cảm giác gần gũi – như đang nghe một bản nhạc vừa quen thuộc, vừa bí ẩn, vang lên từ sâu thẳm không gian.
Giai Điệu Bí Ẩn Và Con Người Đã Tạo Ra Vũ Trụ là một tác phẩm khiến ta vừa ngưỡng mộ trí tuệ con người, vừa khiêm nhường trước sự mênh mông của vũ trụ. Đó là lời ca ngợi dành cho sức mạnh của tư duy, của trí tưởng tượng và của khát vọng vĩnh cửu: khát vọng hiểu biết, khát vọng tìm thấy sự hài hòa giữa con người và vũ trụ – giữa người nghe và bản nhạc vô tận của sự tồn tại.
