Khai Phong Chí Quái (bộ 3 tập) của Vĩ Ngư là một tác phẩm giả tưởng – huyền huyễn lịch sử độc đáo, kết hợp giữa không khí truyền kỳ phương Đông và kết cấu trinh thám, điều tra. Lấy bối cảnh thành Khai Phong dưới thời Bắc Tống, cuốn sách mở ra một thế giới nơi con người, quỷ thần, yêu dị cùng tồn tại, đan xen trong những vụ án kỳ quái vượt khỏi giới hạn của lý trí thông thường.
Trung tâm của bộ sách là Khai Phong phủ, nơi vốn quen thuộc trong lịch sử và văn học Trung Hoa như biểu tượng của công lý và trật tự. Tuy nhiên, dưới ngòi bút của Vĩ Ngư, Khai Phong không chỉ là đô thành phồn hoa mà còn là không gian ẩn chứa những tầng tối của nhân gian: oán khí tích tụ, oan hồn không siêu thoát, những hiện tượng siêu nhiên gắn chặt với lòng tham, thù hận và dục vọng của con người. Chính sự giao thoa này tạo nên màu sắc rất riêng cho Khai Phong Chí Quái.
Mỗi tập trong bộ sách gồm nhiều vụ việc, nhiều câu chuyện liên kết lỏng nhưng thống nhất trong cùng một thế giới quan. Các “chí quái” không đơn thuần để gây rùng rợn hay thỏa mãn trí tò mò, mà luôn gắn với một căn nguyên mang tính nhân sinh. Đằng sau mỗi hiện tượng dị thường là một bi kịch đời người, một sai lầm đạo đức hoặc một nỗi oan khuất chưa được hóa giải. Vĩ Ngư sử dụng yếu tố huyền dị như một công cụ để soi chiếu bản chất con người, nơi ranh giới giữa người và quỷ đôi khi mong manh hơn người đọc tưởng.
Điểm mạnh nổi bật của Khai Phong Chí Quái nằm ở cách xây dựng bầu không khí. Không gian truyện luôn bao phủ bởi cảm giác u ám, cổ kính, pha trộn giữa vẻ trang nghiêm của chốn quan nha và sự rờn rợn của những ngóc ngách dân gian. Tác giả đặc biệt chú ý đến chi tiết phong tục, tín ngưỡng, quan niệm về âm dương, báo ứng, khiến thế giới trong truyện mang cảm giác vừa xa lạ vừa quen thuộc, đậm chất Á Đông.
Bên cạnh yếu tố kỳ ảo, bộ sách còn mang dáng dấp của tiểu thuyết điều tra. Quá trình lần tìm manh mối, giải thích hiện tượng và phơi bày sự thật được triển khai chặt chẽ, tạo nhịp đọc cuốn hút. Tuy nhiên, điều được nhấn mạnh không phải là chiến thắng tuyệt đối của lý trí trước cái siêu nhiên, mà là sự dung hòa giữa luật pháp, đạo lý và trật tự vô hình của trời đất.
Về tư tưởng, Khai Phong Chí Quái tiếp nối mạch truyền kỳ cổ điển, nơi thế giới linh dị phản ánh sâu sắc đời sống xã hội. Công lý trong tác phẩm không chỉ nằm ở phán quyết của con người, mà còn thuộc về quy luật nhân quả. Kẻ gây ác, dù thoát khỏi pháp luật trần gian, vẫn khó tránh khỏi sự phán xét của những lực lượng vô hình. Quan niệm này tạo nên chiều sâu triết lý, khiến bộ sách vượt ra ngoài khuôn khổ giải trí đơn thuần.
Văn phong của Vĩ Ngư tiết chế, giàu hình ảnh, thiên về miêu tả không khí hơn là phô trương hành động. Nhịp truyện chậm rãi nhưng chắc tay, phù hợp với những câu chuyện cần độ lắng và dư âm. Đây là bộ sách dành cho độc giả yêu thích thể loại chí quái, huyền huyễn lịch sử, đồng thời quan tâm đến những suy ngẫm về thiện – ác, oan – báo và bản chất con người.
Khai Phong Chí Quái vì thế là một bộ tiểu thuyết vừa mang màu sắc truyền kỳ cổ điển, vừa có hơi thở hiện đại trong cách kể chuyện, để lại ấn tượng sâu sắc về một thế giới nơi những điều quái dị nhất lại bắt nguồn từ chính lòng người.
