Linh Sơn của Cao Hành Kiện, nhà văn gốc Trung Quốc đoạt giải Nobel Văn chương năm 2000, là một tác phẩm độc đáo, vừa mang tính tiểu thuyết vừa mang dáng dấp của một cuộc hành trình tâm linh. Được viết vào cuối thập niên 1980, sau khi tác giả rời khỏi Trung Quốc, cuốn sách không chỉ phản ánh sự đổ nát và biến động của xã hội mà còn đi sâu vào hành trình tìm kiếm ý nghĩa sống của con người giữa những đổ vỡ tinh thần.
Điểm đặc biệt của Linh Sơn là cấu trúc phân mảnh, như một tấm gương vỡ được ráp lại từ nhiều mảnh ký ức, giấc mơ, đối thoại và những mẩu chuyện dân gian. Nhân vật xưng “tôi” khởi hành trong một cuộc du hành dọc khắp miền núi rừng Trung Hoa, để tìm đến một ngọn núi thiêng – Linh Sơn. Nhưng ngọn núi ấy không chỉ là một địa danh, mà còn là biểu tượng cho sự giác ngộ, cho cái đích tinh thần mà con người tìm kiếm giữa cõi đời bất định.
Trên hành trình ấy, nhân vật trải qua nhiều mối gặp gỡ kỳ lạ: những người dân miền núi với phong tục cổ xưa, những huyền thoại truyền miệng về thần linh và quỷ quái, những câu chuyện đầy màu sắc siêu thực và cả những hồi ức riêng tư về tình yêu, gia đình, mất mát. Tất cả đan xen, hòa quyện, tạo nên một không gian vừa hiện thực vừa huyền ảo. Người đọc không còn phân định rạch ròi giữa thực và mộng, giữa cá nhân và tập thể, giữa hiện tại và ký ức.
Một trong những điểm nhấn quan trọng của Linh Sơn là cách Cao Hành Kiện đặt nhân vật “tôi” trong những cuộc đối thoại với “anh” và “nàng” – những giọng nói khác nhau của chính bản thân. Ba ngôi xưng hô đan xen này tạo ra một dòng chảy ý thức phức tạp, phản chiếu sự phân mảnh của cái tôi hiện đại. Nhân vật vừa tự đối thoại, vừa tự chất vấn, vừa tự phân thân, để từ đó dẫn dắt người đọc đến những suy tư sâu xa về bản ngã, ký ức, dục vọng và sự cứu rỗi.
Văn phong của Cao Hành Kiện chậm rãi, tinh tế, giàu tính gợi hình. Ông tái hiện núi non, sông suối, làng mạc, cánh rừng bằng những chi tiết giản dị mà ám ảnh, để thiên nhiên trở thành tấm nền cho hành trình nội tâm. Trong khi đó, yếu tố thần thoại và dân gian khiến tác phẩm mang màu sắc nửa hiện thực, nửa linh thiêng, mở ra chiều sâu triết học và tinh thần.
Linh Sơn không đơn thuần là một tiểu thuyết kể chuyện, mà là một hành trình chiêm nghiệm. Nó buộc người đọc bước vào không gian của suy tư, nơi mỗi bước chân trên núi rừng là một bước dò dẫm vào miền sâu kín của chính mình. Ở đó, sự cô đơn, khát vọng, dục vọng, tôn giáo và triết học hòa quyện thành một dòng chảy bất tận.
Giống như ngọn núi thiêng mà nhân vật kiếm tìm, Linh Sơn không mang đến một câu trả lời dứt khoát. Thay vào đó, nó là lời mời gọi con người hãy không ngừng tìm kiếm, không ngừng chất vấn, và không ngừng lắng nghe những tiếng vọng sâu xa từ bên trong. Chính bởi sự phức tạp, đa tầng và tính chất vừa cá nhân vừa phổ quát, tác phẩm này đã khẳng định vị trí độc nhất trong văn học đương đại, đồng thời lý giải vì sao Cao Hành Kiện xứng đáng được tôn vinh với giải Nobel Văn chương.
