Lời Chẩn Đoán Cuối Cùng của Arthur Hailey là một trong những tác phẩm nổi bật nhất của ông khi khai thác đời sống của một ngành nghề đầy áp lực và câu chuyện của những con người đứng sau những quyết định liên quan đến mạng sống. Nếu trong các tiểu thuyết trước đó, Hailey đưa người đọc vào thế giới khách sạn, sân bay hay ngân hàng, thì lần này bối cảnh lại là bệnh viện – nơi mỗi khoảnh khắc đều có thể trở thành ranh giới giữa sự sống và cái chết. Ông tái hiện không khí căng thẳng, phức tạp nhưng cũng đầy nhân văn của môi trường y tế thông qua những tình huống gay cấn, những nhân vật giàu chiều sâu và những mâu thuẫn buộc họ phải lựa chọn.
Câu chuyện xoay quanh một bệnh viện lớn đang đối mặt với hàng loạt vấn đề mang tính hệ thống: sai sót chuyên môn, áp lực tài chính, sự cạnh tranh giữa các bộ phận, và đặc biệt là những xung đột giữa trách nhiệm nghề nghiệp với hạn chế của con người. Arthur Hailey không chỉ mô tả những ca bệnh đòi hỏi kỹ năng và kinh nghiệm, mà còn cho thấy phía sau mỗi chẩn đoán là những cuộc tranh luận, phân tích và đôi khi là cả sự bất hòa trong đội ngũ y bác sĩ. Bằng lối viết chi tiết, ông dựng nên một bối cảnh chân thật đến mức người đọc có thể cảm nhận rõ nhịp độ dồn dập của bệnh viện, nơi mọi quyết định phải diễn ra nhanh chóng nhưng chính xác tuyệt đối.
Điểm cuốn hút của Lời Chẩn Đoán Cuối Cùng là cách tác giả khắc họa những con người đang sống và làm việc trong môi trường ngột ngạt ấy. Họ có kiến thức, có lòng tận tâm, nhưng cũng mang theo nỗi sợ hãi, những sai lầm trong quá khứ và những áp lực từ đời sống riêng. Có người theo đuổi sự hoàn hảo đến mức tự ép mình vào căng thẳng triền miên, có người lại phải đấu tranh để khẳng định năng lực trong khi bị xem thường hoặc bị hiểu lầm. Khi đứng trước một ca bệnh khó, họ không chỉ phải chiến đấu với thời gian, mà còn với chính những trăn trở nội tâm.
Arthur Hailey đặc biệt thành công khi thể hiện những tình huống y khoa vừa mang tính chuyên môn cao vừa gần gũi với đời sống. Ông đưa người đọc vào phòng cấp cứu, phòng mổ, phòng xét nghiệm và những cuộc họp nơi các bác sĩ tranh luận nảy lửa để tìm ra phương pháp tối ưu. Những kiến thức y học được đưa vào tự nhiên và hợp lý, giúp câu chuyện vừa giàu kịch tính vừa giàu thông tin, nhưng không gây nặng nề hay khó hiểu. Chính sự cân bằng này khiến tác phẩm dễ tiếp cận với mọi đối tượng độc giả.
Bên cạnh các vấn đề chuyên môn, câu chuyện còn phơi bày những góc khuất của ngành y: sai sót do quá tải, sự thiếu hụt nguồn lực, những áp lực từ giới quản lý và cả những yếu tố nhân sự có thể gây ảnh hưởng đến chất lượng điều trị. Hailey không lên án hay tô hồng bất kỳ phía nào, mà chỉ tái hiện chân thực quá trình đấu tranh của con người trong một hệ thống phức tạp. Điều nổi bật nhất chính là tinh thần nhân văn – nỗ lực cứu chữa bệnh nhân luôn là trọng tâm, dù con đường đi đến đó có nhiều thử thách.
Với nhịp truyện đều đặn nhưng giàu kịch tính, cấu trúc chặt chẽ và việc kết hợp nhuần nhuyễn giữa kỹ thuật y khoa và yếu tố tâm lý, Lời Chẩn Đoán Cuối Cùng trở thành tác phẩm tiêu biểu về nghề y trong văn học hiện đại. Đây là lựa chọn lý tưởng cho những ai yêu thích những câu chuyện chân thực, giàu chiều sâu và có khả năng chạm tới những suy nghĩ về sự mong manh của cuộc sống và sức mạnh của lòng tận tâm.
