Màu Của Nước (The Color of Water) của James McBride là một tác phẩm đặc biệt – vừa là hồi ký sâu sắc về tuổi thơ và hành trình trưởng thành của tác giả, vừa là câu chuyện cảm động về một người mẹ đầy nghị lực, can đảm sống vượt lên định kiến để nuôi dạy con cái trong một xã hội đầy chia rẽ về chủng tộc và giai cấp. Cuốn sách là sự kết hợp tài tình giữa hai dòng hồi ức: lời kể của James – một đứa trẻ da màu lớn lên trong một gia đình đa chủng tộc, và lời kể của Ruth – người mẹ da trắng gốc Do Thái, đầy bí ẩn và phi thường.
James McBride sinh ra là con của một người mẹ Do Thái nhập cư từ Ba Lan và một người cha da đen. Mặc dù sống trong một khu phố chủ yếu là người Mỹ gốc Phi, James và các anh chị em của mình được nuôi dạy bởi một người mẹ mà chính bà luôn phủ nhận gốc gác của bản thân, tránh né quá khứ và chưa bao giờ nhắc đến màu da của mình. Đối với James, mẹ là hiện thân của sự khác biệt – bà không giống ai, và luôn giữ mình trong một vỏ bọc lạ lùng. Chính vì vậy, từ nhỏ, ông luôn bối rối và hoang mang về nguồn gốc của mình: “Mẹ tôi là ai?”, “Tôi là ai trong xã hội phân biệt chủng tộc này?”, “Tại sao mẹ không giống bất kỳ bà mẹ nào tôi từng thấy?”
Cuốn sách đi sâu vào quá trình James khám phá câu trả lời cho những câu hỏi ấy. Xen kẽ với những trải nghiệm của James là những chương kể lại quá khứ của Ruth – một cô bé Do Thái lớn lên trong một gia đình tôn giáo nghiêm khắc, chịu nhiều tổn thương từ người cha bạo hành và một tuổi thơ lạnh lẽo. Bà rời bỏ gia đình, rũ bỏ gốc gác để yêu và kết hôn với một người đàn ông da đen – một lựa chọn gây sốc vào thời kỳ mà phân biệt chủng tộc vẫn rất nặng nề. Sau cái chết của chồng, Ruth một mình nuôi dạy 12 người con, hầu hết đều thành đạt – trong đó có James, một nhà báo, nhà văn và nhạc sĩ nổi tiếng.
Tựa đề Màu Của Nước là biểu tượng cho sự vô hình của sắc tộc – như cách Ruth từng nói rằng Chúa không có màu da, Ngài giống như nước – trong suốt, không phân biệt. Qua tác phẩm, James McBride không chỉ kể lại hành trình tìm kiếm căn tính cá nhân mà còn vẽ nên một bức tranh rộng lớn về nước Mỹ – nơi người da màu, người nhập cư và những người bị xã hội gạt ra bên lề đều đang tìm kiếm chỗ đứng và giá trị của mình.
Cuốn hồi ký không chỉ đơn thuần là câu chuyện về chủng tộc và gia đình, mà còn là bản tình ca sâu lắng về tình mẫu tử, sự tha thứ và sức mạnh của giáo dục. Màu Của Nước chạm đến trái tim người đọc bằng sự chân thật, nhân văn và cái nhìn đầy bao dung – một cuốn sách không thể bỏ qua cho những ai quan tâm đến bản sắc, ký ức và khát vọng vươn lên trong nghịch cảnh.
