Một Ngày của David Nicholls là một tiểu thuyết tình cảm hiện đại được xây dựng trên một ý tưởng rất cụ thể và nhất quán: theo dõi cuộc đời của hai con người vào cùng một ngày duy nhất mỗi năm, suốt hơn hai thập kỷ. Không kể tình yêu theo đường thẳng, cuốn sách mở ra một mối quan hệ đầy lệch pha, nơi cảm xúc luôn đến không đúng lúc, và sự trưởng thành thường phải trả giá bằng nuối tiếc.
Câu chuyện bắt đầu vào ngày 15 tháng 7 năm 1988, ngay sau lễ tốt nghiệp đại học. Emma Morley và Dexter Mayhew gặp nhau, trải qua một đêm trò chuyện ngập ngừng giữa tình bạn và tình yêu. Sau ngày hôm đó, họ mỗi người đi theo một hướng, nhưng năm nào cũng vậy, vào đúng ngày 15 tháng 7, cuộc đời họ lại được mở ra trước mắt người đọc. Có năm họ ở rất gần nhau, có năm gần như không liên quan, nhưng sợi dây kết nối thì chưa bao giờ thực sự bị cắt đứt.
Emma là nhân vật được xây dựng với chiều sâu rõ rệt. Cô thông minh, lý tưởng, có tham vọng trí tuệ nhưng lại thiếu tự tin và thường xuyên cảm thấy mình bị bỏ lại phía sau. Emma làm những công việc không như mơ ước, tham gia các mối quan hệ không khiến cô hạnh phúc, và luôn mang cảm giác mình chưa sống đúng với khả năng của bản thân. Tình cảm dành cho Dexter tồn tại bền bỉ, nhưng không ồn ào; đó là sự chờ đợi pha lẫn tự trọng, khiến cô vừa không thể tiến lên, vừa không thể quay lưng.
Dexter Mayhew, trái lại, là hình ảnh của sự dễ dãi và đặc quyền. Anh đẹp trai, cuốn hút, nhanh chóng bước vào thế giới truyền hình, danh tiếng và những cuộc vui ngắn hạn. Dexter sống theo bản năng, tận hưởng hiện tại và né tránh trách nhiệm, cả trong sự nghiệp lẫn tình cảm. Qua từng năm, khi hào quang phai nhạt, thất bại và mất mát ập đến, Dexter mới dần nhận ra mình đã bỏ qua điều gì, và ai là người luôn ở đó ngay cả khi anh không xứng đáng.
Điểm mạnh của Một Ngày nằm ở cấu trúc kể chuyện. Việc chỉ chọn một ngày mỗi năm buộc David Nicholls phải rất tiết chế, nhưng cũng chính điều đó làm nổi bật sự thay đổi của nhân vật. Chỉ qua vài giờ trong một ngày, người đọc vẫn thấy rõ những bước ngoặt lớn: sự trưởng thành, sự tha hóa, những lựa chọn sai lầm và những cơ hội bị bỏ lỡ. Thời gian trong cuốn sách không trôi đều, mà nhảy cóc, để lại những khoảng trống khiến người đọc tự cảm nhận sức nặng của những năm tháng không được kể ra.
Một Ngày không lãng mạn theo nghĩa cổ điển. Tình yêu ở đây không cứu rỗi ngay lập tức, không đảm bảo hạnh phúc, và thường đến quá muộn. David Nicholls viết về cảm xúc bằng giọng văn đời thường, có hài hước, có cay đắng, có những khoảnh khắc rất thật đến mức đau lòng. Những cuộc đối thoại giữa Emma và Dexter vừa thân mật vừa vụng về, phản ánh đúng kiểu quan hệ kéo dài nhiều năm nhưng luôn thiếu một lời nói quyết định.
Cuốn tiểu thuyết này không chỉ là câu chuyện tình yêu, mà còn là bức chân dung của một thế hệ trưởng thành trong hoang mang, thử nghiệm và sai lầm. Một Ngày cho thấy cách con người có thể gắn bó sâu sắc với nhau mà vẫn liên tục lạc nhịp, và cách thời gian, hơn bất kỳ kẻ thù nào, có thể âm thầm định đoạt số phận của những điều chưa kịp nói ra.
