Nguy Cơ Tự Kỷ của GS. Nguyễn Văn Thành là một cuốn sách hướng dẫn cha mẹ, giáo viên và những người làm công tác chăm sóc trẻ nhỏ hiểu rõ hơn về những dấu hiệu ban đầu có thể liên quan đến rối loạn phổ tự kỷ. Tác phẩm không mang tính chẩn đoán y khoa, mà tập trung cung cấp kiến thức nền tảng, phương pháp quan sát và nhận diện sớm, giúp người lớn đồng hành cùng trẻ bằng sự tỉnh thức, khoa học và nhân ái.
Ngay từ những trang đầu, tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng của giai đoạn 0–7 tuổi – khoảng thời gian não bộ phát triển mạnh mẽ nhất và cũng là lúc mọi tác động tích cực hay tiêu cực đều để lại dấu ấn lâu dài. Trong ánh nhìn của một nhà giáo dục nhiều năm kinh nghiệm, GS. Nguyễn Văn Thành không chỉ đưa ra các biểu hiện thường gặp, mà còn phân tích sâu cơ chế tâm lý – hành vi giúp người đọc hiểu vì sao trẻ phản ứng theo cách như vậy. Thay vì chỉ liệt kê triệu chứng, ông xây dựng từng chương như những lớp học nhỏ: nhẹ nhàng, rõ ràng và luôn gắn liền với thực tế đời sống.
Tác phẩm dành nhiều dung lượng mô tả các dạng hành vi có thể khiến cha mẹ hiểu lầm: sự thờ ơ về giao tiếp, khó tương tác mắt, chậm nói, lặp lại hành động, hoặc khó thích nghi với thay đổi. Tuy nhiên, tác giả luôn nhắc rằng mỗi trẻ là một cá thể riêng biệt, và sự khác biệt không đồng nghĩa với bệnh lý. Ông hướng người đọc đến việc quan sát có hệ thống, so sánh theo mốc phát triển và ghi nhận sự tiến bộ thay vì chỉ chăm chú vào hạn chế. Đây là điểm khiến cuốn sách trở nên nhân văn và cân bằng hơn so với nhiều tài liệu phổ thông khác.
Một phần đặc biệt hữu ích của Nguy Cơ Tự Kỷ nằm ở các bảng hướng dẫn cách lượng giá sự phát triển hiện tại của trẻ. Tác giả trình bày từng kỹ năng – từ giao tiếp, ngôn ngữ, vận động, cảm xúc đến khả năng tương tác xã hội – dưới dạng những tiêu chí ngắn gọn, dễ kiểm tra và phù hợp với mọi trình độ của phụ huynh. Các ví dụ được đưa vào đều lấy từ những câu chuyện thật trong hành trình làm việc của ông, giúp cha mẹ hình dung rõ ràng hơn các tình huống sẽ gặp phải.
Ngoài ra, GS. Nguyễn Văn Thành còn nhấn mạnh vai trò của môi trường giáo dục: sự kiên nhẫn, lối sống điều độ của gia đình, cách cha mẹ phản hồi cảm xúc và tạo không gian trải nghiệm an toàn cho trẻ. Thay vì dồn trẻ vào các buổi can thiệp nặng nề, ông đề xuất phương pháp tiếp cận dựa trên sự gắn kết và chơi tương tác, giúp trẻ phát triển tự nhiên và giảm áp lực tâm lý cho cả gia đình.
Ở phần cuối, tác giả dành thời gian nói đến tinh thần đồng hành: hiểu trẻ để yêu thương đúng cách, hỗ trợ trẻ để khơi gợi tiềm năng thay vì đặt kỳ vọng sai hướng. Từ đó, cuốn sách trở thành một tài liệu định hướng đầy tin cậy cho những ai đang tìm hiểu về nguy cơ tự kỷ ở trẻ nhỏ, đồng thời mở ra cái nhìn cân bằng, bớt hoang mang và giàu hy vọng hơn.
Nguy Cơ Tự Kỷ không chỉ là cuốn sách cung cấp kiến thức, mà còn là lời nhắc nhở về trách nhiệm, tình thương và sự bình tĩnh mà người lớn cần có trong những năm đầu đời quan trọng của trẻ.
