Nhật Ký Đặng Thùy Trâm là một trong những cuốn sách đặc biệt, vừa mang tính tư liệu lịch sử, vừa chứa đựng giá trị tinh thần và nhân văn sâu sắc. Đây là tập hợp những trang nhật ký được viết bởi bác sĩ – liệt sĩ Đặng Thùy Trâm trong những năm tháng ác liệt của cuộc kháng chiến chống Mỹ, từ 1968 đến 1970, trước khi chị hy sinh ở tuổi 27 tại chiến trường Quảng Ngãi.
Nội dung cuốn sách không chỉ ghi lại công việc hằng ngày của một bác sĩ quân y nơi chiến trường, mà còn là tiếng nói chân thực, đầy xúc động của một tâm hồn giàu lòng nhân ái, yêu đời, yêu người. Trong những trang viết ấy, người đọc bắt gặp hình ảnh một nữ bác sĩ trẻ đầy nghị lực, luôn gắn bó và tận tâm với thương binh, bệnh binh. Giữa những trận bom, cơn mưa đạn, Thùy Trâm vẫn tận tụy cứu chữa, chăm sóc từng vết thương, từng hơi thở cho đồng đội, coi họ như anh em ruột thịt.
Điều làm nên sức lay động của Nhật Ký Đặng Thùy Trâm chính là sự kết hợp giữa lý tưởng cách mạng và tình cảm riêng tư. Trong nhật ký, chị viết về nỗi nhớ nhà, nhớ mẹ, nhớ Hà Nội; về những khát vọng rất đỗi con gái, như tình yêu, mái ấm hạnh phúc; đồng thời cũng bộc bạch những phút yếu lòng, mệt mỏi, thậm chí có lúc chao đảo trước gian khổ. Nhưng vượt lên tất cả, vẫn là tinh thần lạc quan, ý chí kiên cường và lòng tin sắt son vào con đường mình đã chọn.
Bên cạnh đó, cuốn sách còn phản ánh chân thực bức tranh chiến tranh với những đau thương, mất mát không thể bù đắp. Có những trang nhật ký khiến người đọc rơi nước mắt khi chị kể về đồng đội hy sinh, khi đối diện với những thương binh không qua khỏi, hay khi nhìn thấy cảnh làng mạc, nhân dân tan hoang vì bom đạn. Qua những dòng chữ đầy máu và nước mắt ấy, người ta thấy được sự khốc liệt của chiến tranh nhưng cũng thấy rõ sức mạnh tinh thần của những con người dấn thân vì Tổ quốc.
Giá trị đặc biệt của Nhật Ký Đặng Thùy Trâm còn ở hành trình lưu giữ kỳ lạ của nó. Sau khi Thùy Trâm hy sinh, cuốn nhật ký được một sĩ quan Mỹ là Fred Whitehurst giữ lại, bất chấp lệnh tiêu hủy, bởi ông cảm nhận trong từng trang viết có một tình người sâu đậm. Nhiều năm sau, những trang nhật ký này được trao trả về cho gia đình và xuất bản, trở thành cầu nối nhân văn giữa hai phía từng ở hai chiến tuyến.
Đọc Nhật Ký Đặng Thùy Trâm, người ta không chỉ biết đến một bác sĩ – liệt sĩ tận hiến tuổi xuân cho đất nước, mà còn gặp một tâm hồn trong sáng, nhân hậu, đầy trăn trở và khát vọng. Cuốn sách vượt ra ngoài phạm vi một bản ghi chép cá nhân, để trở thành di sản tinh thần quý giá, nhắc nhớ về sự hy sinh cao cả của một thế hệ, đồng thời khẳng định rằng giữa chiến tranh khốc liệt, tình yêu thương và nhân tính vẫn luôn tỏa sáng.
Đây là tác phẩm khiến bất cứ ai đọc cũng cảm thấy rung động, không chỉ vì giá trị lịch sử, mà còn bởi sức mạnh nhân văn lan tỏa từ từng con chữ mà Đặng Thùy Trâm đã để lại bằng cả trái tim mình.
