Nợ Tình (tựa gốc Elephants Can Remember, xuất bản năm 1972) là một trong những tiểu thuyết cuối cùng của Agatha Christie, mang đậm dấu ấn u hoài của tuổi già nhưng vẫn giữ nguyên phong cách trinh thám sắc sảo và khả năng phân tích tâm lý bậc thầy. Đây là lần tái xuất muộn màng của thám tử Hercule Poirot, đồng hành cùng nữ tiểu thuyết gia Ariadne Oliver trong một vụ án đã chôn vùi dưới lớp bụi thời gian hơn một thập kỷ.
Câu chuyện bắt đầu khi Ariadne Oliver được một người quen đặt câu hỏi: liệu bà có biết sự thật về cái chết của vợ chồng Alistair và Margaret Ravenscroft – vụ án từng gây chấn động dư luận nhiều năm trước. Theo kết luận chính thức, hai người đã chết trong một vụ “giết rồi tự sát”, nhưng nhiều chi tiết mâu thuẫn khiến người ta không ngừng nghi ngờ. Vốn tò mò và có lòng trắc ẩn, Ariadne tìm đến Poirot để cùng mở lại hồ sơ cũ.
Điểm độc đáo của Nợ Tình là không xoay quanh một tội ác mới xảy ra, mà khai thác ký ức, lời kể, và những mảnh vụn sự thật còn sót lại sau nhiều năm. “Những con voi không bao giờ quên” – nhan đề mang tính biểu tượng, ám chỉ rằng những người từng chứng kiến vụ việc dù nhỏ bé đến đâu, vẫn lưu giữ ký ức, và chính từ đó sự thật có thể được khơi lại. Poirot và Ariadne phải lần lượt tiếp xúc với những “chứng nhân voi” ấy: bạn bè, người giúp việc, bà con họ hàng, để ghép nối những mảnh ký ức rời rạc thành bức tranh toàn cảnh.
Tuy nhiên, việc điều tra không hề đơn giản. Trải qua hơn mười năm, ký ức con người đã mờ nhạt, bị bóp méo bởi cảm xúc, định kiến hoặc sự quên lãng. Có người che giấu sự thật vì danh dự gia đình, có người chỉ nhớ những chi tiết mơ hồ, thậm chí có người cố tình bịa đặt để đánh lạc hướng. Christie đã khéo léo xây dựng bầu không khí căng thẳng nhưng trầm lắng, nơi mỗi lời kể đều vừa gợi mở hy vọng vừa gieo thêm sự mơ hồ.
Poirot, bằng trí tuệ sắc bén và sự kiên nhẫn của mình, không tìm kiếm dấu vết vật chất như thường lệ mà phải đào sâu vào tâm lý con người. Ông phân tích từng lời nói, từng khoảng lặng, để nhận ra sự thật ẩn giấu. Dần dần, những mâu thuẫn nhỏ bé dẫn đến một sự thật lớn: đằng sau cái chết tưởng như đơn giản ấy là một bi kịch gia đình đau đớn, gắn liền với sự tráo đổi thân phận, lòng đố kỵ và sự tàn nhẫn khôn lường.
Nợ Tình không có những cảnh hành động kịch tính, nhưng sức hút của nó đến từ việc gợi ra nỗi ám ảnh về thời gian, ký ức và trách nhiệm. Ai cũng có “món nợ” với quá khứ, và sự thật, dù bị chôn vùi, cuối cùng vẫn tìm cách trở lại. Bằng giọng văn điềm tĩnh nhưng lạnh lẽo, Agatha Christie đã khiến độc giả phải suy ngẫm: liệu con người có thực sự quên đi, hay ký ức chỉ đang chờ thời điểm thích hợp để trỗi dậy?
Với Nợ Tình, Agatha Christie không chỉ đem đến một vụ án trí tuệ mà còn gửi gắm thông điệp sâu sắc về ký ức và sự thật. Đây là cuốn tiểu thuyết dành cho những độc giả yêu thích sự trầm ngâm, nơi điều bí ẩn không nằm ở hiện trường rực lửa mà ở những bóng ma của quá khứ, vẫn âm thầm đòi được lên tiếng.
