Phúc Ông Tự Truyện là cuốn hồi ký sâu sắc và đầy cảm hứng của Fukuzawa Yukichi – một trong những trí thức có ảnh hưởng nhất trong thời kỳ Minh Trị Duy Tân của Nhật Bản. Được viết bằng giọng văn giản dị nhưng sâu lắng, tác phẩm không chỉ phản ánh cuộc đời cá nhân của ông mà còn là tấm gương phản chiếu một thời đại đầy biến động của nước Nhật trong quá trình chuyển mình từ xã hội phong kiến sang hiện đại hóa. Đây là một tư liệu quý giá về lịch sử, tư tưởng và sự đấu tranh cho tiến bộ.
Sinh năm 1835 trong một gia đình võ sĩ nghèo tại vùng Osaka, Fukuzawa Yukichi từ nhỏ đã sống trong một xã hội khép kín, trì trệ bởi tư tưởng Nho giáo bảo thủ. Tuy vậy, ông sớm bộc lộ tư chất ham học hỏi và không chấp nhận khuôn mẫu. Nhờ ý chí mạnh mẽ và tinh thần cầu tiến, ông đã dấn thân vào việc học tiếng Hà Lan, rồi sau đó là tiếng Anh – điều hiếm thấy ở Nhật Bản lúc bấy giờ. Fukuzawa từng ba lần sang phương Tây để quan sát và nghiên cứu, và chính những chuyến đi này đã khiến ông có một cái nhìn sâu sắc về sự tiến bộ vượt trội của các nước Âu – Mỹ so với Nhật Bản.
Trong Phúc Ông Tự Truyện, ông kể lại một cách chân thực những khó khăn trong thời thơ ấu, những cuộc hành trình đầy gian khổ để tìm tri thức, và cả những mâu thuẫn nội tâm khi chứng kiến sự tụt hậu của quê hương mình. Nhưng thay vì bi quan hay bảo thủ, ông đã chọn con đường hành động: truyền bá kiến thức mới, khuyến khích học tập và thúc đẩy cải cách xã hội. Ông là người sáng lập Đại học Keio – một trong những trường đại học đầu tiên theo kiểu phương Tây ở Nhật Bản – và đã có công lớn trong việc lan truyền tư tưởng “thoát Á” và mở cửa giao lưu văn hóa.
Điều khiến Phúc Ông Tự Truyện trở nên đặc biệt chính là triết lý sống thực tế, khai phóng và đầy nhân văn mà Fukuzawa Yukichi để lại. Ông không thần thánh hóa phương Tây, mà chọn lọc và đề cao những giá trị cốt lõi như tự do, độc lập cá nhân, và giáo dục làm nền tảng phát triển đất nước. Với ông, sự tiến bộ bắt đầu từ từng cá nhân – nếu mỗi người biết tự học, biết tư duy độc lập và làm chủ đời mình, thì quốc gia đó sẽ tự nhiên mà mạnh mẽ.
Phúc Ông Tự Truyện không chỉ là hành trình của một con người đi tìm ánh sáng tri thức, mà còn là câu chuyện vượt lên số phận, thức tỉnh dân trí và truyền cảm hứng cho cả một thế hệ. Cuốn sách là lời nhắc nhở về vai trò thiết yếu của giáo dục, của tự do tư tưởng và của lòng can đảm trong việc thay đổi chính mình và thay đổi cả xã hội. Một tác phẩm đáng đọc với bất kỳ ai đang tìm kiếm ý nghĩa của tri thức và vai trò của cá nhân trong lịch sử.
