Phục Sức Trung Quốc của tác giả Hoa Mai, thuộc bộ Nhân Văn Trung Quốc, là một công trình khảo cứu tinh tế về nghệ thuật y phục – nơi lịch sử, văn hóa và thẩm mỹ Trung Hoa được thể hiện qua từng đường kim mũi chỉ, từng thớ lụa, từng nếp gấp áo. Cuốn sách không chỉ trình bày tiến trình phát triển của trang phục qua các triều đại, mà còn lý giải sâu sắc ý nghĩa xã hội, biểu tượng và triết lý sống ẩn chứa trong cách người Trung Hoa ăn mặc suốt hàng nghìn năm.
🇻🇳 Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam!
Ngay từ phần mở đầu, Hoa Mai khẳng định rằng phục sức là “ngôn ngữ không lời” của một nền văn minh. Qua trang phục, con người thể hiện vị thế, phẩm cách, niềm tin và quan niệm về cái đẹp. Trong văn hóa Trung Hoa, y phục không chỉ để che thân, mà còn là biểu hiện của đạo lý – “quan kỳ y, tri kỳ nhân” (nhìn áo biết người). Bằng cách tái hiện từng giai đoạn lịch sử, tác giả cho thấy sự phát triển của phục sức luôn song hành cùng thăng trầm chính trị, biến đổi xã hội và tư tưởng triết học.
Phần đầu cuốn sách tập trung vào thời kỳ cổ đại – từ triều Hạ, Thương, Chu – khi y phục mang tính nghi lễ rõ rệt. Người xưa tin rằng màu sắc, chất liệu và hoa văn đều có mối liên hệ với vũ trụ và trật tự xã hội. Áo miện của vua, phẩm phục của quan, váy áo của cung nữ hay áo vải của dân thường – tất cả đều tuân theo quy tắc nghiêm ngặt, phản ánh hệ thống “lễ trị” của nền văn minh Trung Hoa. Hoa Mai phân tích tỉ mỉ cách màu sắc tượng trưng cho ngũ hành (xanh – mộc, đỏ – hỏa, vàng – thổ, trắng – kim, đen – thủy) và cách chúng được phối hợp để thể hiện hài hòa giữa con người và thiên nhiên.
Khi bước sang các triều đại Tần, Hán, Đường, Tống, Minh, Thanh, tác phẩm trở nên sinh động như một hành trình thị giác. Dưới thời Hán, phục sức thể hiện tinh thần uy nghi, giản lược nhưng trang trọng. Thời Đường là thời kỳ rực rỡ bậc nhất – trang phục đa dạng, phóng khoáng, phản ánh xã hội cởi mở và tinh thần giao lưu văn hóa mạnh mẽ. Tác giả dành những trang đẹp nhất để miêu tả áo váy phiêu dật của phụ nữ thời Đường, với tay áo dài mềm mại và họa tiết phượng hoa tinh xảo, biểu trưng cho vẻ đẹp tự tin và phóng túng.
Đến thời Tống và Minh, y phục trở lại với sự tinh tế, trang nhã, mang nét trí thức và giản dị hơn. Trong khi đó, triều Thanh lại đánh dấu sự pha trộn giữa truyền thống Hán tộc và phong cách Mãn Châu – tạo nên những bộ áo dài, áo mãng bào đặc trưng, sau này trở thành biểu tượng nhận diện văn hóa Trung Hoa hiện đại.
Bên cạnh miêu tả lịch sử, Hoa Mai còn đi sâu vào phân tích triết lý thẩm mỹ của y phục. Theo tác giả, cái đẹp trong phục sức Trung Quốc không nằm ở sự xa hoa mà ở “sự hài hòa và chừng mực”. Người Trung Hoa luôn coi trọng “nội tu ngoại biểu” – vẻ đẹp bên ngoài phải phản ánh phẩm hạnh bên trong. Mỗi chi tiết thêu thùa, mỗi dải lụa hay nút buộc đều mang ý nghĩa văn hóa: hoa sen tượng trưng cho thanh khiết, chim hạc cho trường thọ, rồng cho quyền uy, phượng cho cao quý.
Phần cuối của Phục Sức Trung Quốc đề cập đến ảnh hưởng của trang phục truyền thống trong thời hiện đại. Dù trải qua thời kỳ Tây hóa mạnh mẽ, nhiều yếu tố cổ phục vẫn được phục hồi, đặc biệt là trong trào lưu Hán phục và nghệ thuật điện ảnh. Tác giả nhìn nhận hiện tượng này không chỉ là xu hướng thời trang, mà là biểu hiện của nhu cầu tìm lại căn tính văn hóa và lòng tự hào dân tộc.
Với giọng văn duy mỹ, kiến thức sâu rộng và hình ảnh miêu tả tinh tế, Phục Sức Trung Quốc là cuốn sách giúp người đọc không chỉ hiểu lịch sử của y phục, mà còn cảm nhận được vẻ đẹp của một nền văn minh coi trọng sự hài hòa giữa con người, thiên nhiên và đạo lý. Mỗi bộ trang phục không chỉ là tấm áo khoác ngoài, mà là một pho sử sống – nơi cái đẹp, đạo đức và tinh thần dân tộc giao hòa trong từng đường tơ kẽ chỉ.
