Thuật Yêu Đương của Nguyễn Duy Cần là một trong những tác phẩm tiêu biểu thể hiện chiều sâu tư tưởng và sự tinh tế trong quan sát tâm lý con người của học giả nổi tiếng này. Không phải là một cuốn sách dạy cách tán tỉnh hay tìm kiếm tình yêu, Thuật Yêu Đương đi xa hơn thế: nó bàn về bản chất của tình yêu, về nghệ thuật sống hài hòa trong mối quan hệ giữa nam và nữ, và về sự tu dưỡng tâm hồn để đạt đến một tình yêu chân chính.
Nguyễn Duy Cần – người được xem là “ông thầy của trí tuệ Việt Nam hiện đại” – tiếp cận chủ đề tình yêu bằng góc nhìn triết học Đông phương kết hợp với sự phân tích tâm lý sâu sắc. Ông cho rằng yêu đương không chỉ là cảm xúc bồng bột, mà là một nghệ thuật cần được học hỏi và rèn luyện. Con người phải hiểu mình trước khi có thể yêu người khác một cách đúng đắn. Theo ông, “muốn yêu cho ra yêu, phải biết sống cho ra sống”. Nghĩa là tình yêu chỉ có thể bền vững khi mỗi cá nhân đạt đến sự trưởng thành nội tâm, biết điều hòa lý trí và cảm xúc, và đặt nền tảng mối quan hệ trên sự tôn trọng và hiểu biết.
Trong Thuật Yêu Đương, Nguyễn Duy Cần không thần thánh hóa tình yêu, mà nhìn nó như một phần tự nhiên của đời sống, có thể mang lại hạnh phúc hoặc đau khổ tùy theo cách ta đối diện và ứng xử. Ông phân tích những sai lầm phổ biến của con người trong tình cảm – như sự chiếm hữu, ích kỷ, hoặc quá lý tưởng hóa người mình yêu – và chỉ ra rằng tình yêu thực sự không phải là “có được” người khác, mà là cùng nhau trưởng thành, tôn trọng tự do và cá tính của nhau.
Lối viết của Nguyễn Duy Cần vẫn giữ phong thái quen thuộc: ngắn gọn, súc tích, giàu triết lý mà vẫn gần gũi. Những luận điểm của ông được minh họa bằng dẫn chứng từ triết học, văn học, và những quan sát tinh tế trong đời sống, khiến cho cuốn sách vừa mang tính học thuật vừa thấm đượm tính nhân văn. Thuật Yêu Đương không cổ vũ cho thứ tình cảm lãng mạn hời hợt, mà hướng người đọc đến một tình yêu có chiều sâu, nơi con người biết yêu bằng tâm hồn chứ không chỉ bằng cảm xúc nhất thời.
Với Thuật Yêu Đương, Nguyễn Duy Cần đã mang đến một góc nhìn tĩnh tại và trí tuệ trong thế giới đầy biến động của cảm xúc. Cuốn sách không chỉ dành cho những ai đang yêu, mà còn cho bất cứ ai muốn hiểu về bản chất của tình yêu, học cách yêu một cách chín chắn, biết giữ được bản ngã mà vẫn biết hòa vào người khác trong sự bao dung và cảm thông.
