Tứ Bình Phong của Robert Van Gulik là một trong những tiểu thuyết trinh thám tiêu biểu thuộc loạt truyện về quan án Địch Công, nơi nghệ thuật, sắc đẹp và dục vọng trở thành mầm mống của những tội ác kinh hoàng. Với tác phẩm này, Van Gulik một lần nữa khéo léo đưa người đọc vào thế giới bí ẩn của xã hội Trung Hoa cổ đại, nơi luật pháp nghiêm minh nhưng con người vẫn bị cuốn vào vòng xoáy của lòng tham và ham muốn.
Trung tâm của câu chuyện là bốn tấm bình phong quý hiếm, được chạm khắc tinh xảo và chứa đựng những bí ẩn chết người. Chúng không chỉ đơn thuần là tác phẩm nghệ thuật, mà còn là chứng tích cho những mối quan hệ mờ ám, những bí mật bị che giấu và cả những tội ác man rợ. Khi Địch Công được giao điều tra một loạt vụ án mạng kỳ quái, ông nhanh chóng phát hiện rằng những cái chết này đều có liên hệ trực tiếp hoặc gián tiếp đến bộ Tứ Bình Phong.
Các nạn nhân trong truyện không hề ngẫu nhiên: mỗi người đều có dính líu đến chiếc bình phong, dù là chủ sở hữu, kẻ buôn bán hay người yêu thích nghệ thuật. Chính vì vậy, vụ án trở thành một mê cung phức tạp của mối quan hệ con người – nơi kẻ thủ ác khéo léo ẩn mình sau những chi tiết tưởng chừng rời rạc. Sự tinh vi của hung thủ khiến cho mọi bằng chứng đều mơ hồ, và chỉ có trí tuệ cùng sự nhạy bén của Địch Công mới dần soi rọi được chân tướng.
Điểm đặc sắc của Tứ Bình Phong nằm ở sự hòa trộn giữa nghệ thuật và tội ác. Bốn tấm bình phong mang vẻ đẹp mê hoặc, nhưng đồng thời lại là công cụ để che giấu bí mật, để kích động lòng tham và để dẫn dắt con người vào bi kịch. Van Gulik xây dựng tình tiết đầy kịch tính, khi những manh mối không chỉ được tìm thấy trong hiện trường hay lời khai, mà còn ẩn sâu trong ý nghĩa nghệ thuật và cách sắp đặt của các họa tiết trên bình phong. Chính sự gắn kết giữa cái đẹp và cái ác đã làm nên một bầu không khí rùng rợn nhưng cũng cuốn hút đến mê hoặc.
Địch Công trong tác phẩm không chỉ là vị quan thanh liêm truy tìm hung thủ, mà còn là người đối diện với thử thách về đạo đức và nhân tính. Ông phải phân biệt rõ ràng giữa sự thật và những lớp ngụy trang tinh vi, đồng thời giữ cho bản thân sự sáng suốt trước cám dỗ của danh vọng và quyền lực. Hình tượng Địch Công càng trở nên sống động hơn khi ông không chỉ phá án bằng lý trí, mà còn bằng khả năng nhìn thấu tâm lý con người – điều mà Van Gulik luôn khắc họa một cách xuất sắc.
Ngoài mạch truyện trinh thám căng thẳng, Tứ Bình Phong còn mang đến cho độc giả bức tranh sinh động về xã hội Trung Hoa thời Đường: từ nếp sống thường nhật, luật pháp cho đến đời sống nghệ thuật, tất cả đều được tái hiện rõ nét. Đó là sự kết hợp hài hòa giữa giá trị giải trí của tiểu thuyết trinh thám và giá trị văn hóa – lịch sử mà Robert Van Gulik đặc biệt chú trọng.
Với không khí bí ẩn, sự kịch tính dồn dập cùng chiều sâu về nhân tính và nghệ thuật, Tứ Bình Phong là tác phẩm xứng đáng để những ai yêu thích trinh thám phương Đông tìm đọc. Đây không chỉ là một câu chuyện phá án, mà còn là hành trình khám phá bản chất con người trước cái đẹp và sự mê hoặc chết người mà nó có thể mang lại.
