Tuyển Tập Nguyễn Hiến Lê – Tập 2: Sử Học là phần tiếp nối trong bộ tuyển tập công phu ghi lại những đóng góp to lớn của học giả Nguyễn Hiến Lê đối với nền tri thức Việt Nam. Nếu ở tập đầu tiên, ông dẫn dắt người đọc vào thế giới triết học với chiều sâu tư tưởng và nhân sinh quan, thì trong tập này, ông đưa ta bước vào không gian của lịch sử – nơi ký ức nhân loại được soi chiếu bằng con mắt tỉnh táo, khách quan và đầy trách nhiệm của một người làm văn hóa chân chính.
Trong Tuyển Tập Nguyễn Hiến Lê – Tập 2: Sử Học, người đọc sẽ được gặp lại một Nguyễn Hiến Lê vừa là nhà biên khảo am tường, vừa là người kể chuyện lịch sử có tâm và có tầm. Ông không chỉ thuật lại các biến cố hay niên đại, mà còn nỗ lực lý giải các động lực tư tưởng, văn hóa và xã hội ẩn sau những sự kiện đó. Với phong cách viết giản dị, mạch lạc và tôn trọng sự thật, Nguyễn Hiến Lê tái hiện dòng chảy lịch sử nhân loại cũng như lịch sử dân tộc Việt Nam theo hướng học thuật nhưng vẫn đầy sức gợi.
Tập sách bao gồm những công trình tiêu biểu của ông về sử học, như các khảo cứu về nền văn minh cổ đại, lịch sử Trung Hoa, Ấn Độ, phương Tây, cùng những trước tác quan trọng về lịch sử Việt Nam qua các triều đại. Ở mỗi đề tài, Nguyễn Hiến Lê luôn đặt trọng tâm vào yếu tố con người – những nhân vật, những tư tưởng, những bước ngoặt phản ánh sự tiến hóa của tri thức và văn minh. Ông không ngần ngại đối chiếu các quan điểm sử học Đông – Tây, giúp người đọc nhận ra những tương đồng và khác biệt, từ đó có cái nhìn đa chiều và sâu sắc hơn về lịch sử loài người.
Điểm đáng quý trong các tác phẩm sử học của Nguyễn Hiến Lê là tinh thần độc lập và tôn trọng sự thật. Ông không chạy theo thói quen ca tụng hay lên án, mà luôn cố gắng nhìn nhận khách quan, công bằng. Với ông, sử học không chỉ là ghi chép quá khứ, mà còn là tấm gương soi rọi hiện tại – nơi con người có thể học được bài học về sự thịnh suy, hưng vong và nhân quả của mọi hành động. Cách viết của ông vì thế vừa khoa học, vừa giàu cảm xúc nhân văn, khiến người đọc không chỉ hiểu mà còn cảm được lịch sử.
Tuyển Tập Nguyễn Hiến Lê – Tập 2: Sử Học cũng thể hiện rõ tấm lòng của ông đối với dân tộc. Khi viết về Việt Nam, Nguyễn Hiến Lê không chỉ kể chuyện các triều đại, các anh hùng hay biến cố, mà còn trăn trở về vận mệnh đất nước, về trách nhiệm của mỗi thế hệ trong việc gìn giữ di sản tinh thần của cha ông. Lịch sử trong mắt ông là một dòng chảy liên tục, nơi quá khứ, hiện tại và tương lai gắn bó khăng khít, cùng hướng đến sự khai sáng và tiến bộ.
Đọc Tuyển Tập Nguyễn Hiến Lê – Tập 2: Sử Học là hành trình trở về với cội nguồn, nhưng cũng là dịp để nhìn lại hiện tại bằng một tâm thế tỉnh táo và nhân ái. Qua ngòi bút của Nguyễn Hiến Lê, lịch sử không còn khô khan mà trở thành tấm gương phản chiếu đời sống tinh thần của nhân loại, giúp người đọc hiểu rằng: chỉ khi biết quá khứ, con người mới thực sự làm chủ tương lai.
