Vòm Rừng (The Overstory) là một tiểu thuyết xuất sắc và đầy sức lay động của nhà văn Mỹ Richard Powers, từng đoạt giải Pulitzer cho hạng mục Văn học hư cấu năm 2019. Đây không chỉ là một cuốn sách về thiên nhiên hay cây cối, mà còn là một bản hùng ca sâu sắc về sự kết nối giữa con người và thế giới tự nhiên, về sự sống, cái chết, tái sinh và những điều vượt khỏi giới hạn của cái tôi cá nhân.
Cuốn tiểu thuyết được xây dựng với kết cấu độc đáo gồm chín nhân vật chính, mỗi người có một câu chuyện riêng biệt nhưng rồi lại hòa quyện vào nhau trong một hành trình lớn hơn – hành trình bảo vệ rừng cây, thiên nhiên và sự sống trên Trái Đất. Mỗi nhân vật mang một lát cắt về xã hội và nhân sinh: có người là nhà khoa học, có người là cựu chiến binh, nghệ sĩ, lập trình viên, sinh viên hoạt động xã hội… Tuy khác biệt về xuất thân và lý tưởng sống, họ lại có chung một điểm kết nối đặc biệt – tình yêu và sự thức tỉnh trước thế giới của cây xanh.
Richard Powers dùng giọng văn giàu chất trữ tình, giàu hình ảnh, nhưng cũng đầy chiều sâu khoa học để khắc họa cây cối như những sinh thể sống động, biết cảm nhận, giao tiếp và tồn tại theo cách mà con người không thể nào hiểu hết. Trong Vòm Rừng, cây không chỉ là bối cảnh mà còn là nhân vật – thầm lặng, kiên cường và mang sức mạnh chữa lành lẫn thức tỉnh. Những cánh rừng không chỉ bị khai thác và chặt phá, mà còn bị lãng quên trong cuộc sống hiện đại quá đỗi ồn ào, gấp gáp và ích kỷ.
Cuốn sách đặt ra câu hỏi lớn: liệu con người có thực sự là trung tâm của vũ trụ? Liệu những hành động mà chúng ta nhân danh “phát triển” có đang hủy hoại chính sự sống của mình? Qua các nhân vật, Vòm Rừng đi sâu vào cuộc đấu tranh nội tâm giữa niềm tin, sự hy sinh và hoài nghi, giữa tiếng gọi của thiên nhiên và áp lực của xã hội.
Một điểm ấn tượng khác là cách Powers kết hợp giữa khoa học, triết học và văn chương. Ông không rao giảng mà để người đọc cảm nhận từ từ, qua những chi tiết sống động, những diễn biến tâm lý phức tạp và những mối quan hệ chằng chịt như chính mạng lưới rễ cây dưới lòng đất. Sự tĩnh lặng của rừng cây, đối lập với sự ồn ào của xã hội loài người, tạo nên một dòng chảy tinh thần mang tính thiền định, khiến người đọc không chỉ suy nghĩ mà còn lắng nghe sâu sắc hơn.
Vòm Rừng là một bản tình ca u buồn nhưng đầy hy vọng, dành cho Trái Đất – ngôi nhà chung đang bị tổn thương từng ngày. Đây là một cuốn sách dành cho những ai trân trọng thiên nhiên, yêu văn chương sâu sắc và tìm kiếm sự kết nối vượt lên khỏi cái tôi cá nhân để hướng đến một điều gì đó lớn lao hơn – sự sống. Với Vòm Rừng, Richard Powers đã viết nên một áng văn tuyệt đẹp, để cây cối được cất lời.
