Vua Bà Triệu Ẩu của Nguyễn Tử Siêu trong bộ sách Góc Nhìn Sử Việt là một công trình biên khảo – tự sự lịch sử đặc biệt, viết về một trong những nhân vật nữ kiệt hiếm hoi và rực rỡ nhất trong lịch sử Việt Nam: Bà Triệu (Triệu Thị Trinh). Cuốn sách không chỉ kể lại cuộc khởi nghĩa chống Đông Ngô vào thế kỷ III, mà còn phục dựng khí phách, tư tưởng và tầm vóc tinh thần của một con người vượt lên trên khuôn khổ thời đại.
Nguyễn Tử Siêu tiếp cận nhân vật Bà Triệu với sự trân trọng của một sử gia và sự rung cảm của một nhà văn. Tác phẩm không nặng về biên niên khô cứng, mà được triển khai theo lối kể chuyện giàu hình ảnh, kết hợp sử liệu với suy luận lịch sử hợp lý. Qua đó, hình tượng Bà Triệu hiện lên vừa gần với con người thật trong sử sách, vừa mang dáng dấp biểu tượng của ý chí tự do và khát vọng độc lập.
Trọng tâm của sách là cuộc đời ngắn ngủi nhưng dữ dội của Bà Triệu: từ tuổi trẻ sớm ý thức về nỗi nhục mất nước, đến quyết định “đạp luồng sóng dữ, chém cá kình ở biển Đông”, dựng cờ khởi nghĩa tại vùng núi Nưa. Nguyễn Tử Siêu đặc biệt nhấn mạnh bối cảnh xã hội Giao Châu dưới ách đô hộ phương Bắc, làm nổi bật nguyên nhân sâu xa khiến một người phụ nữ trẻ tuổi có thể trở thành linh hồn của một phong trào kháng chiến. Bà Triệu trong sách không chỉ là một thủ lĩnh quân sự, mà còn là tiếng nói phản kháng mạnh mẽ đối với trật tự áp bức, bất công và tư tưởng coi thường phụ nữ.
Một điểm đáng chú ý là cách tác giả xử lý danh xưng “Vua Bà Triệu”. Cách gọi này không đơn thuần là tôn vinh, mà hàm chứa một quan niệm lịch sử tiến bộ: trong thời khắc dân tộc lâm nguy, quyền lực chính danh thuộc về người dám đứng lên gánh vác vận mệnh cộng đồng, bất kể giới tính. Qua đó, Nguyễn Tử Siêu gián tiếp đặt lại vấn đề vai trò của phụ nữ trong lịch sử Việt Nam, vốn thường bị che mờ hoặc giản lược.
Văn phong của Vua Bà Triệu Ẩu mang màu sắc cổ kính, trang trọng nhưng không xa cách. Những đoạn miêu tả khí thế khởi nghĩa, núi rừng Thanh Hóa, hay lời nói và quyết tâm của Bà Triệu được viết với nhịp điệu hào sảng, tạo nên cảm giác bi tráng đặc trưng của dòng sách lịch sử yêu nước đầu thế kỷ XX. Đồng thời, tác phẩm cũng phản ánh tinh thần sử học quốc gia, khi lịch sử không chỉ để ghi nhớ mà còn để khơi dậy lòng tự hào và ý thức dân tộc.
Với Vua Bà Triệu Ẩu, Nguyễn Tử Siêu đã góp phần khắc sâu hình tượng Bà Triệu như một biểu tượng bất khuất của lịch sử Việt Nam. Cuốn sách không chỉ dành cho người yêu sử, mà còn cho những ai muốn hiểu về cội nguồn tinh thần phản kháng, về sức mạnh của cá nhân khi hòa vào vận mệnh chung của dân tộc.
