Xơ Carrie (Sister Carrie) của Theodore Dreiser là một trong những tiểu thuyết tiêu biểu cho trào lưu chủ nghĩa hiện thực phê phán Hoa Kỳ đầu thế kỷ XX, dựng nên chân dung một cô gái trẻ rời bỏ nông thôn để tìm kiếm vận may ở thành phố, rồi dần bị cuốn vào vòng xoáy hấp dẫn và tàn nhẫn của đô thị công nghiệp. Tác phẩm không chỉ phác họa sự trỗi dậy của một ngôi sao sân khấu mà còn vạch rõ những mặt tối của khát vọng thành công trong một xã hội đang chuyển mình mạnh mẽ.
Cốt truyện xoay quanh Carrie Meeber, cô gái chưa đầy hai mươi tuổi, rời quê Wisconsin để lên Chicago với hy vọng tìm được một cuộc đời khá hơn. Bước vào thành phố ồn ã, Carrie lập tức choáng ngợp trước nhịp sống náo nhiệt, những cửa hiệu sang trọng và những cơ hội tưởng như nằm ngay trong tầm tay. Thế nhưng thực tế lại phũ phàng: cô khó khăn khi tìm việc, đồng lương ít ỏi không đủ nuôi giấc mơ và cũng chẳng giúp cô thoát khỏi nỗi lo cơm áo thường trực. Trong lúc tuyệt vọng, Carrie gặp Drouet, một tay lãng tử hào nhoáng. Hắn bị thu hút bởi vẻ đẹp ngây thơ của cô, đồng thời nắm lấy sự ngập ngừng, mong manh của một cô gái mới lớn nơi thành thị để đưa Carrie vào cuộc sống do mình sắp đặt.
Từ đây, Carrie bước vào thế giới của những phòng trọ đẹp hơn, những bộ váy sang trọng và những cuộc dạo chơi xa hoa. Drouet cho cô an toàn vật chất, nhưng thế giới của hắn chỉ dừng lại ở những lạc thú phù phiếm. Khi Hurstwood xuất hiện – một người đàn ông đứng tuổi, thành đạt, lịch lãm và đầy kinh nghiệm – cả cuộc đời Carrie rẽ sang hướng khác. Hurstwood yêu Carrie không chỉ bằng đam mê mà còn bằng ảo vọng muốn nắm giữ vẻ rạng rỡ của nàng như một báu vật. Chính mối tình sai trái này khiến cả hai đánh mất vị thế xã hội của mình. Hurstwood trượt dài trong bi kịch khi bỏ lại gia đình, danh dự và công việc; còn Carrie dần nhận ra rằng sự nương tựa vào đàn ông không thể mở ra tương lai bền vững.
Khi cả hai chạy đến New York, những ảo tưởng ban đầu tan biến chóng vánh. Hurstwood thất thế, chìm vào bế tắc và kiệt quệ. Ngược lại, Carrie lại chứng tỏ sức sống mạnh mẽ của mình. Cô tìm được cơ hội trên sân khấu kịch và từng bước trở thành một ngôi sao được tung hô. Cuộc đời Carrie càng lúc càng thăng hoa thì Hurstwood càng rơi vào vực thẳm, để rồi kết thúc bằng một bi kịch u tối. Đến khi Carrie đạt đến đỉnh cao danh vọng, cô vẫn không thoát khỏi nỗi trống rỗng bên trong, nhận ra rằng thành công và ánh sáng sân khấu không thể khỏa lấp khao khát yêu thương chân thật.
Các nhân vật của tác phẩm được xây dựng sắc sảo và giàu sức gợi. Carrie là hình ảnh của những con người trẻ bước vào thành phố với đầy hy vọng nhưng dễ bị tổn thương trước cám dỗ. Drouet đại diện cho lớp người sống bằng vẻ ngoài hào nhoáng, hời hợt nhưng biết lợi dụng cơ hội. Hurstwood là biểu tượng của bi kịch khi một người đàn ông tưởng như vững vàng lại bị chính những lựa chọn sai lầm kéo xuống hố sâu không lối thoát. Sự đối lập của ba nhân vật tạo nên bức tranh đô thị rõ nét, nơi mọi tham vọng đều phải trả giá.
Xơ Carrie không chỉ là câu chuyện về sự nổi danh mà còn là lời nhắc về những ngã rẽ định mệnh trong cuộc đời, nơi mỗi quyết định – dù nhỏ – đều có thể làm nên hoặc phá vỡ số phận con người.
