Bàn Về Trung Quốc (tựa gốc: On China) là một trong những tác phẩm kinh điển của chính khách, chiến lược gia và cựu Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger. Cuốn sách không chỉ là một bản tổng kết công phu về lịch sử, chính trị và đối ngoại của Trung Quốc suốt hơn ba thế kỷ, mà còn là lời tự sự của một người từng đóng vai trò lịch sử trong việc “mở cánh cửa Trung Quốc” với phương Tây vào thập niên 1970.
Với hơn 500 trang sách, Henry Kissinger không viết như một học giả nghiên cứu mà như một người “trong cuộc” – một nhân chứng và kiến trúc sư quan hệ Mỹ – Trung hiện đại. Ông từng trực tiếp gặp gỡ nhiều lãnh đạo Trung Quốc, từ Mao Trạch Đông, Chu Ân Lai cho đến Đặng Tiểu Bình và Hồ Cẩm Đào. Những trải nghiệm ngoại giao cá nhân được đan cài vào bối cảnh lịch sử rộng lớn tạo nên chất liệu độc đáo cho tác phẩm.
Cuốn sách được chia thành nhiều phần, dẫn dắt người đọc đi qua lịch sử Trung Quốc từ thời nhà Thanh, các cuộc chiến với phương Tây, sự trỗi dậy của chủ nghĩa cộng sản, đến thời kỳ cải cách mở cửa và vai trò của Trung Quốc trong thế kỷ 21. Kissinger đặc biệt nhấn mạnh đến khái niệm “thiên triều” – một quan điểm truyền thống trong chính trị Trung Quốc, trong đó đất nước này không nhìn thế giới theo trục đối đầu phương Tây kiểu “bạn – thù”, mà theo kiểu trật tự đạo lý và trung tâm hóa văn hóa.
Bên cạnh đó, ông cũng phân tích sâu sắc sự khác biệt giữa tư duy chiến lược Trung Quốc và phương Tây, tiêu biểu qua cách Trung Quốc sử dụng lối chơi cờ vây (weiqi), đề cao việc bao vây và kiên trì, trong khi phương Tây thiên về chiến lược cờ vua – trực diện, đối kháng và quyết đoán. Những so sánh này giúp người đọc hiểu rõ hơn vì sao Trung Quốc thường không hành xử theo cách mà phương Tây kỳ vọng.
Một điểm đáng chú ý là Kissinger không đưa ra những lời phán xét đơn giản. Ông vừa thán phục, vừa thận trọng với sự trỗi dậy của Trung Quốc. Cuốn sách vì thế không nhằm mục đích cảnh báo hay tô hồng, mà là nỗ lực giúp hai nền văn minh lớn – Mỹ và Trung – hiểu nhau hơn trong một thế giới đang thay đổi nhanh chóng.
Với văn phong giàu tri thức, phân tích sâu nhưng dễ tiếp cận, Bàn Về Trung Quốc là một tác phẩm không thể thiếu đối với những ai quan tâm đến địa chính trị, quan hệ quốc tế, kinh tế toàn cầu và vai trò của Trung Quốc trong thế kỷ 21. Đây không chỉ là một cuốn sách lịch sử – mà là bản đồ tư duy cho tương lai.
Tóm lại, nếu bạn muốn hiểu Trung Quốc không chỉ qua bề nổi truyền thông, mà từ chiều sâu lịch sử và tâm thế dân tộc, Bàn Về Trung Quốc của Henry Kissinger chính là lựa chọn hàng đầu – uyên bác, thẳng thắn và đầy trải nghiệm cá nhân quý giá.
