Tự Thú của Lev Tolstoy là một tác phẩm đặc biệt, mang đậm màu sắc triết học và tự sự, nơi đại văn hào Nga trút bầu tâm sự về khủng hoảng tinh thần, sự trăn trở về ý nghĩa cuộc đời và hành trình đi tìm chân lý tâm linh. Cuốn sách không phải là một tiểu thuyết hư cấu, mà là bản ghi chép chân thực về một giai đoạn khủng hoảng hiện sinh sâu sắc trong đời Tolstoy – một giai đoạn khiến ông phải đối diện trực diện với câu hỏi: “Tôi sống để làm gì?”
Ở thời điểm viết Tự Thú, Tolstoy đã là một nhà văn nổi tiếng, với Chiến Tranh Và Hòa Bình và Anna Karenina được xem là đỉnh cao văn chương. Ông có địa vị, tiền bạc, danh tiếng, một gia đình hạnh phúc và sự ngưỡng mộ từ công chúng. Thế nhưng, tất cả những điều ấy không thể giúp ông thoát khỏi nỗi trống rỗng nội tâm ngày một lớn dần. Trong Tự Thú, Tolstoy thừa nhận rằng, dù có mọi thứ mà đời người có thể mơ ước, ông vẫn bị ám ảnh bởi ý nghĩ về cái chết, về sự vô nghĩa của tồn tại, và đã nhiều lần nghĩ đến việc tự sát.
Cuốn sách là hành trình Tolstoy soi chiếu đời mình bằng sự nghiêm khắc và can đảm hiếm có. Ông kể lại thời tuổi trẻ hoang đàng, ham mê sắc dục, rượu chè, sống ích kỷ và coi thường mọi quy tắc đạo đức. Sau đó là khoảng thời gian đắm chìm trong học thuật, nghệ thuật, tri thức – nhưng rồi tất cả những thứ ấy cũng không cứu rỗi được ông khỏi sự băn khoăn hiện sinh. Ông lần lượt khảo sát triết học, khoa học, và tôn giáo để tìm lời giải cho nỗi day dứt về sự sống và cái chết.
Điểm đặc biệt của Tự Thú là ở sự trung thực đến trần trụi. Tolstoy không giấu giếm bất kỳ điều gì – từ những nỗi nhục nhã cá nhân cho đến khát vọng cứu chuộc linh hồn. Ông dần nhận ra rằng, những người dân quê – những nông dân bình dị, không học thức – lại chính là những người sống có niềm tin mạnh mẽ, sống có mục đích, điều mà giới trí thức như ông lại thiếu. Từ đó, ông bắt đầu tìm thấy ánh sáng trong đức tin Thiên Chúa, không phải theo nghĩa giáo điều, mà là một đức tin giản dị, nền tảng đạo đức cho sự sống.
Tự Thú không chỉ là bản tự truyện của một con người, mà còn là lời kêu gọi thức tỉnh dành cho những ai từng đứng trước vực thẳm tâm hồn. Với giọng văn điềm tĩnh, sâu sắc, cuốn sách khiến người đọc không khỏi suy ngẫm về chính cuộc đời mình. Đây là một trong những tác phẩm tiêu biểu cho tư tưởng nhân sinh của Tolstoy, đồng thời cũng là chiếc cầu nối giữa sự nghiệp văn học đồ sộ và quá trình chuyển hóa nội tâm của ông từ nghệ sĩ thành nhà tư tưởng, nhà đạo đức học.
