Bản Án Tản Thất Quân Dụng của Lê Thành Chơn là một cuốn hồi ký – tự sự mang đậm tính chất phản ánh hiện thực lịch sử, ghi lại câu chuyện của chính tác giả trong những năm tháng ông phục vụ trong quân ngũ và phải đối mặt với một vụ án nghiêm trọng liên quan đến “tản thất quân dụng” – tức thất thoát, mất mát tài sản, trang bị quân sự. Tác phẩm không chỉ là bản tường trình của một người lính bị cuốn vào vòng xoáy tố tụng, mà còn là bức tranh rộng lớn về môi trường quân đội, các mối quan hệ quyền lực, và những biến động của xã hội thời bấy giờ.
Ngay từ những trang đầu, người đọc được dẫn dắt vào bối cảnh khắc nghiệt của chiến tranh, nơi từng viên đạn, từng bộ quân phục đều có giá trị sống còn. Trong môi trường ấy, một sự mất mát quân dụng không đơn thuần là chuyện quản lý sai sót, mà có thể trở thành vấn đề pháp lý nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến danh dự và sinh mệnh chính trị của người liên quan. Lê Thành Chơn kể lại với giọng văn chừng mực, không kịch tính hóa, nhưng đủ sắc nét để khắc họa những căng thẳng và áp lực đè nặng lên mình.
Điểm nổi bật của Bản Án Tản Thất Quân Dụng nằm ở cách tác giả vừa kể câu chuyện cá nhân vừa tái hiện toàn cảnh đời sống trong quân đội. Những chi tiết về thủ tục điều tra, thẩm vấn, những buổi họp xét kỷ luật hay các cuộc đối chất giữa các bên được miêu tả chân thực, giúp độc giả hiểu rõ cơ chế vận hành nội bộ, cũng như tính khắc nghiệt của luật lệ quân sự. Trong dòng chảy ấy, hình ảnh người lính hiện lên không chỉ qua nhiệm vụ chiến đấu mà còn qua những giằng xé nội tâm khi phải đối diện với nghi ngờ, oan khuất và thử thách niềm tin.
Không chỉ dừng lại ở khía cạnh pháp lý, tác phẩm còn khắc họa đời sống tinh thần, tình đồng đội, sự đoàn kết và cả những mâu thuẫn tiềm ẩn trong hàng ngũ. Đặc biệt, tác giả dành nhiều trang để phân tích tâm lý con người trong bối cảnh bị đặt dưới áp lực tột cùng – nơi bản năng sinh tồn, lòng tự trọng và danh dự nhiều khi va chạm dữ dội. Qua đó, người đọc cảm nhận được một lớp hiện thực khác: chiến tranh không chỉ là đấu súng ngoài mặt trận, mà còn là những cuộc chiến trong lòng người và trong hệ thống.
Văn phong của Lê Thành Chơn mang tính ghi chép chân thực, rõ ràng, xen kẽ các đoạn hồi tưởng giàu cảm xúc. Ông không né tránh những chi tiết gai góc, cũng không tô hồng quá khứ, mà để sự thật tự lên tiếng. Chính điều này khiến Bản Án Tản Thất Quân Dụng vừa mang giá trị tư liệu, vừa có chiều sâu nhân văn, giúp độc giả không chỉ hiểu thêm về một vụ án quân sự cụ thể, mà còn nhận ra những giá trị bền vững của lòng trung thực, sự kiên định và tinh thần trách nhiệm.
Nếu bạn muốn, tôi có thể viết tiếp phần giới thiệu cho một tác phẩm khác của Lê Thành Chơn theo cùng phong cách này.
