Bàn Cờ Lớn của Zbigniew Brzezinski là một tác phẩm kinh điển về chiến lược địa – chính trị, được xem là “kim chỉ nam” cho chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ trong giai đoạn hậu Chiến tranh Lạnh. Với tư duy sắc bén của một nhà chiến lược hàng đầu thế giới, Brzezinski phân tích sâu sắc cách các cường quốc vận hành quyền lực trên “bàn cờ” Á – Âu, nơi mà mỗi quốc gia, vùng lãnh thổ hay liên minh đều là một quân cờ trong trò chơi quyền lực toàn cầu.
Tác giả, từng là Cố vấn An ninh Quốc gia cho Tổng thống Jimmy Carter, sử dụng cách nhìn thực dụng và lạnh lùng để mô tả thế giới như một đại bàn cờ khổng lồ, trong đó trung tâm chính là lục địa Á – Âu. Ông lập luận rằng ai kiểm soát được khu vực này sẽ kiểm soát phần lớn quyền lực toàn cầu, bởi nơi đây tập trung phần lớn dân số, tài nguyên, và trung tâm kinh tế – quân sự quan trọng nhất của thế giới. Từ đó, Brzezinski lý giải chiến lược toàn cầu của Hoa Kỳ nhằm duy trì vị thế siêu cường duy nhất, thông qua việc ngăn chặn bất kỳ thế lực nào trỗi dậy có thể thách thức quyền bá chủ của mình.
Trong Bàn Cờ Lớn, Brzezinski không chỉ vẽ ra bản đồ địa – chính trị của thế giới, mà còn phơi bày logic vận hành của quyền lực quốc tế. Ông mô tả các khu vực then chốt như Trung Á, Đông Âu, Trung Đông, Đông Á như những “nút thắt chiến lược” mà Hoa Kỳ cần kiểm soát hoặc ảnh hưởng để duy trì thế cân bằng. Bằng cách kết hợp giữa lý thuyết chính trị, kinh tế, quân sự và lịch sử, Brzezinski cho thấy cách mà chiến lược toàn cầu không chỉ là chuyện của quân đội hay ngoại giao, mà là sự tính toán dài hơi về ảnh hưởng, năng lượng, và tâm lý chính trị quốc tế.
Tác phẩm đồng thời là lời cảnh báo về nguy cơ suy yếu của Hoa Kỳ nếu nước này mất đi tầm nhìn chiến lược, để cho các liên minh khác chiếm ưu thế hoặc để châu Á – Âu trở thành trung tâm quyền lực thay thế. Tuy nhiên, Brzezinski cũng không ủng hộ một thế giới bị thống trị tuyệt đối; ông nhấn mạnh rằng quyền lực phải đi đôi với trách nhiệm, và sức mạnh của Mỹ chỉ có thể bền vững khi dựa trên sự hợp tác, chứ không chỉ bằng cưỡng ép.
Bàn Cờ Lớn là một trong những tác phẩm hiếm hoi vừa mang giá trị học thuật, vừa có ảnh hưởng trực tiếp đến thực tiễn chính trị quốc tế. Với giọng văn súc tích, tư duy chiến lược sắc sảo và tầm nhìn vượt thời đại, Brzezinski đã biến cuốn sách này thành cẩm nang không thể thiếu cho những ai quan tâm đến địa chính trị, chính sách đối ngoại và cấu trúc quyền lực toàn cầu.
