Mười Hai Sứ Quân của Vũ Ngọc Đĩnh là một tiểu thuyết lịch sử đặc sắc, tái hiện sinh động giai đoạn đầy biến động của đất nước Việt Nam thế kỷ X – thời kỳ loạn lạc, phân tranh của 12 sứ quân và những bước đầu hình thành quốc gia thống nhất. Tác phẩm đưa người đọc trở lại thời hậu Ngô Quyền, khi quyền lực trung ương suy yếu và mười hai sứ quân nổi dậy cát cứ khắp nơi, tạo nên bức tranh hỗn loạn nhưng cũng hào hùng của buổi đầu dựng nước.
Bằng ngòi bút vừa chân thực vừa tràn đầy khí phách, Vũ Ngọc Đĩnh khắc họa rõ nét từng thế lực, từng con người trong giai đoạn ấy. Từ những cuộc tranh hùng đầy mưu trí, những trận đánh rực lửa, cho đến những toan tính chính trị sâu sắc, tất cả được miêu tả với một tinh thần sử thi mạnh mẽ. Tác phẩm không chỉ dừng lại ở việc thuật lại biến cố lịch sử, mà còn đào sâu vào tâm lý nhân vật, đặc biệt là hình tượng Đinh Bộ Lĩnh – người anh hùng kiệt xuất đã vượt qua máu lửa để thống nhất giang sơn, mở ra triều đại nhà Đinh và đặt nền móng cho quốc gia Đại Cồ Việt.
Điều làm nên giá trị bền vững của Mười Hai Sứ Quân chính là cách tác giả dung hòa giữa tính sử và tính văn. Lịch sử được tái hiện không khô khan mà sống động qua lời thoại, tình tiết và cảm xúc con người. Tác phẩm cũng cho thấy tầm nhìn sâu rộng của Vũ Ngọc Đĩnh về vận mệnh dân tộc – rằng sau mọi cuộc chiến tranh, điều còn lại quý giá nhất là khát vọng thống nhất và lòng yêu nước.
Đọc Mười Hai Sứ Quân, ta không chỉ thấy những con người, những vùng đất trong quá khứ mà còn cảm nhận được sức mạnh tinh thần của cả một dân tộc. Cuốn sách là sự hòa quyện giữa bi tráng và nhân văn, giữa hiện thực lịch sử và chiều sâu triết lý, khiến mỗi trang đọc đều gợi mở niềm tự hào và suy ngẫm về con đường giữ nước – dựng nước của cha ông.
