Giai Thoại Làng Nho của Lãng Nhân là một tác phẩm đặc sắc thuộc thể loại biên khảo – giai thoại văn học, ghi lại những câu chuyện hóm hỉnh, sâu sắc và đầy nhân tình về giới nho sĩ Việt Nam thời xưa. Với vốn hiểu biết uyên bác cùng giọng văn duyên dáng, Lãng Nhân đã khéo léo tái hiện cả một không gian văn hóa truyền thống – nơi chữ nghĩa, đạo lý và tính cách con người Việt Nam được thể hiện qua những mẩu chuyện ngắn mà thấm đẫm ý vị.
Cuốn sách tập hợp hàng trăm giai thoại về các nho sĩ, học giả, tiến sĩ, tú tài, cùng nhiều nhân vật nổi tiếng trong giới văn chương và khoa bảng Việt Nam. Những câu chuyện này không chỉ phản ánh trí tuệ, tài ứng đối và phong thái của người xưa, mà còn cho thấy mặt đời thường, thậm chí dí dỏm, nghịch ngợm và nhân hậu của họ. Có người thông minh đến mức khiến cả triều đình phải nể phục, có người liều lĩnh vì nghĩa, cũng có kẻ vụng về nhưng lại toát lên cái chất “người thật” đến lạ.
Điều làm nên sức hấp dẫn của Giai Thoại Làng Nho là cách Lãng Nhân kể chuyện giản dị mà tinh tế. Ông không tô vẽ hay phê phán gay gắt, mà luôn giữ thái độ bao dung, vừa cười cợt vừa trân trọng. Trong từng giai thoại, người đọc cảm nhận rõ tình yêu của tác giả dành cho giới nho sĩ – những con người mang trong mình hoài bão, nhân cách, nhưng cũng không thiếu những yếu đuối rất con người. Tác phẩm vì thế vừa là một bức tranh văn hóa sinh động, vừa là một bản “tản văn lịch sử” nhẹ nhàng mà sâu sắc.
Bên cạnh giá trị văn học, cuốn sách còn có ý nghĩa như một tư liệu quý về đời sống trí thức Việt Nam thời phong kiến. Qua những câu chuyện tưởng chừng chỉ để mua vui, người đọc thấy được tinh thần hiếu học, trọng nghĩa khinh tài, cũng như những mặt trái của chế độ khoa cử – nơi chữ nghĩa đôi khi trở thành công cụ cho danh vọng.
Giai Thoại Làng Nho là minh chứng cho tài quan sát tinh tế và khả năng kể chuyện bậc thầy của Lãng Nhân. Ông không chỉ ghi lại chuyện cũ, mà còn làm sống dậy một thế giới chữ nghĩa đã xa, giúp người đọc hôm nay hiểu thêm về cội nguồn văn hóa dân tộc và nét duyên riêng của con người Việt Nam trong truyền thống Nho học. Đây là một tác phẩm vừa giàu tri thức, vừa mang tính giải trí cao – một “bảo tàng giai thoại” nơi tiếng cười, sự châm biếm và lòng nhân hậu hòa quyện tinh tế, khiến người đọc càng thêm yêu quá khứ và những con người đã làm nên nó.
