Ông Cố Vấn – Hồ Sơ Một Điệp Viên của Hữu Mai là một tiểu thuyết – tư liệu đồ sộ, tái hiện chân dung và hoạt động của một trong những nhà tình báo huyền thoại nhất của cách mạng Việt Nam: thiếu tướng Vũ Ngọc Nhạ, người từng được mệnh danh là “ông cố vấn trong dinh Độc Lập”. Với bút pháp giàu tính hiện thực nhưng cũng đầy kịch tính, tác phẩm không chỉ phơi bày những bí mật của cuộc chiến tình báo, mà còn khắc họa hình tượng một con người bình dị, trung thành và kiên định, đã sống cả đời trong bóng tối để góp phần quyết định vào chiến thắng của dân tộc.
Nội dung tác phẩm xoay quanh hành trình đặc biệt của Vũ Ngọc Nhạ – từ một thanh niên yêu nước, được đào tạo và giao nhiệm vụ trở thành “người trong bóng tối”, đến khi trở thành cố vấn chính trị thân cận của nhiều đời tổng thống chính quyền Sài Gòn. Dưới lớp vỏ bọc khéo léo, ông đã từng bước leo lên những vị trí then chốt, tham gia vào các hoạt động chính trị, quân sự cấp cao, và từ đó thu thập, chuyển về Hà Nội những thông tin tình báo cực kỳ quan trọng.
Điểm hấp dẫn của Ông Cố Vấn – Hồ Sơ Một Điệp Viên chính là sự kịch tính trong từng “ván bài trí tuệ”. Nhân vật phải sống giữa trung tâm quyền lực của kẻ thù, hàng ngày tiếp xúc với các chính khách, tướng lĩnh cao cấp của chế độ Sài Gòn và cả cố vấn Mỹ, trong khi luôn phải giữ bí mật thân phận. Một sơ suất nhỏ có thể khiến toàn bộ mạng lưới tình báo bị lộ và bản thân ông phải đối diện với cái chết. Sự căng thẳng, hồi hộp ấy được Hữu Mai khắc họa bằng giọng văn sắc bén, khiến độc giả vừa bị cuốn hút bởi cốt truyện, vừa thán phục bản lĩnh và trí tuệ phi thường của nhân vật.
Tác phẩm cũng làm nổi bật bi kịch cá nhân của người chiến sĩ tình báo. Để hoàn thành nhiệm vụ, ông phải sống trong sự ngờ vực, bị giằng xé giữa những mối quan hệ riêng tư và trách nhiệm với Tổ quốc. Ngay cả người thân trong gia đình nhiều khi cũng không hiểu hết ông, thậm chí nghi ngờ sự lựa chọn của ông. Sự cô đơn ấy tạo nên chiều sâu nhân văn cho nhân vật: đằng sau một điệp viên kiên cường là một con người nhiều trăn trở, mang trong mình những hy sinh thầm lặng không dễ sẻ chia.
Hữu Mai đã khai thác chất liệu tư liệu phong phú, từ hồ sơ tình báo, lời kể của chính Vũ Ngọc Nhạ và đồng đội, để xây dựng nên một tác phẩm vừa chân thực, vừa giàu tính nghệ thuật. Các điệp vụ được miêu tả chi tiết, logic, nhưng không khô khan; trái lại, chúng hiện lên sống động như những thước phim, có lúc nghẹt thở, có lúc lắng đọng. Nhờ vậy, Ông Cố Vấn – Hồ Sơ Một Điệp Viên không chỉ hấp dẫn người đọc yêu thích đề tài tình báo, mà còn chạm đến cảm xúc của bất kỳ ai quan tâm đến lịch sử và số phận con người trong chiến tranh.
Ý nghĩa lớn nhất của tác phẩm nằm ở việc tôn vinh sức mạnh trí tuệ và lòng trung thành tuyệt đối với Tổ quốc. Vũ Ngọc Nhạ không dùng súng đạn, mà dùng trí óc, bản lĩnh và sự kiên nhẫn để đánh bại đối phương. Cuộc đời ông chứng minh rằng, trong chiến tranh, chiến thắng không chỉ đến từ sức mạnh quân sự, mà còn đến từ những trận chiến thầm lặng trong lĩnh vực tình báo.
Nhìn tổng thể, Ông Cố Vấn – Hồ Sơ Một Điệp Viên là một tác phẩm vừa mang giá trị lịch sử – tư liệu, vừa có sức hấp dẫn như một tiểu thuyết trinh thám. Nó khẳng định tài năng của Hữu Mai trong việc biến những câu chuyện có thật thành tác phẩm văn học lôi cuốn, đồng thời lưu giữ cho hậu thế chân dung một “huyền thoại sống” của ngành tình báo Việt Nam. Đây là cuốn sách mà bất kỳ ai quan tâm đến chiến tranh Việt Nam, đến sức mạnh của trí tuệ và lòng trung thành, đều không thể bỏ qua.
