Ba Phút Sự Thật là một truyện ngắn xuất sắc của nhà văn Phùng Quán – người luôn trung thành với lý tưởng “sống và viết trung thực”, dù phải trả giá bằng cả cuộc đời cầm bút. Tác phẩm ra đời trong bối cảnh đất nước đang bước qua giai đoạn nhiều biến động, khi giá trị của sự thật và lòng can đảm đối mặt với quyền lực trở thành vấn đề nhức nhối. Với Ba Phút Sự Thật, Phùng Quán không chỉ kể một câu chuyện, mà còn gửi gắm một tuyên ngôn sống: con người có thể chịu mất mát, chịu khổ đau, nhưng không thể sống mà thiếu sự thật.
Câu chuyện xoay quanh một nhà văn bị buộc phải lên diễn đàn để tự kiểm điểm và thừa nhận “sai lầm” trong sáng tác của mình. Trong ba phút ngắn ngủi ấy, thay vì nói những lời “ăn năn” giả tạo để được yên thân, ông chọn cách nói ra sự thật – dù biết rằng điều đó sẽ khiến ông bị trừng phạt, bị cô lập, bị cấm viết. Ba phút ấy là thời khắc của lòng dũng cảm, của một người cầm bút dám sống đúng với lương tâm và niềm tin của mình.
Phùng Quán viết Ba Phút Sự Thật với giọng văn giản dị, chân chất nhưng có sức lay động mạnh mẽ. Mỗi câu chữ đều thấm đẫm tinh thần tự do, phản ánh sự đấu tranh nội tâm dữ dội của người nghệ sĩ giữa im lặng và cất tiếng nói. Chỉ với một tình huống ngắn, tác giả đã dựng nên hình ảnh biểu tượng về người viết – người không cúi đầu trước dối trá, dù phải đánh đổi cả sự nghiệp.
Điều khiến Ba Phút Sự Thật trở nên đặc biệt chính là sự đồng điệu giữa tác phẩm và chính cuộc đời của Phùng Quán. Ông từng bị cấm viết suốt nhiều năm chỉ vì dám nói thật, dám sống thật. Tác phẩm vì thế không đơn thuần là một truyện ngắn, mà là lời tự thú, lời minh chứng cho nhân cách và khí phách của một nhà văn trung thực đến tận cùng.
Ba Phút Sự Thật không chỉ là câu chuyện của riêng người cầm bút, mà còn là bài học cho mọi người: rằng sự thật có thể khiến ta mất đi nhiều thứ, nhưng nó là nền tảng duy nhất giúp con người giữ được phẩm giá. Ba phút ấy – ngắn ngủi trên bục diễn đàn – đã trở thành biểu tượng bất tử cho tinh thần tự do, cho lòng dũng cảm sống thật giữa cuộc đời đầy giả trá.
