Bóng Ma Trong Chùa của Robert Van Gulik là một tiểu thuyết trinh thám trong loạt tác phẩm nổi tiếng về quan tòa Địch Công, nơi tác giả tiếp tục khéo léo hòa quyện những vụ án hóc búa với không khí văn hóa, tín ngưỡng và xã hội Trung Hoa cổ đại. Đây là một trong những tác phẩm đặc biệt bởi yếu tố huyền bí – ma quái được đặt song hành cùng những lý giải logic của điều tra pháp y, khiến độc giả bị cuốn vào sự giằng co giữa niềm tin dân gian và sự thật phơi bày dưới ánh sáng công lý.
Câu chuyện mở ra tại một ngôi chùa cổ nằm sâu trong vùng núi u tịch, vốn nổi tiếng linh thiêng và đầy những lời đồn về oan hồn vất vưởng. Người dân trong vùng rỉ tai nhau rằng trong chùa thường xuyên xuất hiện “bóng ma” của một phụ nữ chết oan nhiều năm trước. Tin đồn càng lúc càng lan rộng khi những cái chết bí ẩn liên tục xảy ra quanh chùa. Các nạn nhân đều có điểm chung kỳ lạ: thi thể bị phát hiện trong tư thế quỳ lạy, gương mặt biến dạng vì hoảng sợ, như thể đã chứng kiến điều kinh hoàng cuối cùng trước khi chết.
Địch Công được mời đến điều tra. Với con mắt tỉnh táo của một vị quan nổi tiếng mưu trí, ông nhận ra ngay rằng đằng sau lớp màn tâm linh kia chắc chắn phải có bàn tay con người. Nhưng chùa chiền vốn là nơi linh thiêng, chứa đựng không chỉ các sư tăng mà còn cả những tín đồ, khách hành hương, lẫn những kẻ trục lợi từ niềm tin của dân chúng. Mỗi nhân vật mà ông tiếp xúc – từ vị trụ trì già nhiều năm tu hành, cô gái trẻ thường xuyên xuất hiện quanh chùa với vẻ mặt bí ẩn, cho đến những tín đồ quyền quý che giấu quá khứ mờ ám – đều dường như có điều gì đó không thể nói ra.
Quá trình điều tra càng trở nên căng thẳng khi chính Địch Công cũng phải đối diện với những hiện tượng kỳ dị: những bóng trắng lẩn khuất trong đêm, tiếng chuông chùa tự ngân vang giữa lúc không ai chạm vào, những bức tượng Phật thoắt như sống dậy dưới ánh trăng. Dù trong lòng có chút dao động, ông vẫn kiên định rằng không thể để sự mê tín che mờ công lý. Thay vì tin vào ma quỷ, Địch Công tập trung vào các chi tiết nhỏ bé bị bỏ qua: dấu vết bàn chân trên nền đất ẩm, sợi vải rách mắc lại trên cánh cửa, những lời khai mâu thuẫn của nhân chứng.
Robert Van Gulik đã xây dựng vụ án trong Bóng Ma Trong Chùa như một mê cung vừa trần tục vừa huyền bí. Càng đi sâu, người đọc càng thấy rằng những cái chết không phải ngẫu nhiên, mà gắn liền với một âm mưu được che giấu nhiều năm, xuất phát từ lòng tham, dục vọng và sự phản bội. Khi các mảnh ghép cuối cùng được xếp lại, sự thật hé lộ khiến tất cả bàng hoàng: không có bóng ma nào thực sự tồn tại, mà chỉ có những con người biết lợi dụng nỗi sợ tâm linh để che đậy tội ác của mình.
Điểm đặc sắc của tác phẩm không chỉ nằm ở sự gay cấn trong điều tra, mà còn ở bức tranh xã hội mà Gulik vẽ nên: một xã hội nơi niềm tin vào thần linh vừa là chỗ dựa tinh thần, vừa là mảnh đất màu mỡ cho kẻ xấu lợi dụng. Thông qua hình tượng Địch Công, tác giả cho thấy sức mạnh của lý trí và công lý – rằng sự thật, cho dù bị bóng tối che lấp, cuối cùng vẫn sẽ được phơi bày.
Bóng Ma Trong Chùa vì thế vừa là một vụ án hấp dẫn, vừa là một suy ngẫm về niềm tin, sự sợ hãi và bản chất con người, khiến độc giả không thể rời mắt cho đến trang cuối cùng.
