Búp Sen Xanh của Sơn Tùng là một trong những tiểu thuyết tiểu sử đặc sắc nhất về Chủ tịch Hồ Chí Minh – vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam. Với lối viết dung dị, chân thành mà sâu sắc, tác phẩm không chỉ khắc họa hình tượng một con người phi thường từ thuở ấu thơ đến khi bước chân ra thế giới tìm đường cứu nước, mà còn là một bản trường ca về tâm hồn, ý chí và trí tuệ Việt Nam trong buổi đầu thế kỷ XX đầy biến động.
Tác phẩm mở đầu bằng hình ảnh làng Sen – nơi cậu bé Nguyễn Sinh Cung (tên thuở nhỏ của Hồ Chí Minh) chào đời. Từ khung cảnh thiên nhiên trong trẻo, hiền hòa của miền Trung, Sơn Tùng dẫn người đọc đến một không gian văn hóa đậm chất Việt: mái nhà tranh, hàng cau, tiếng võng ru của mẹ, lời dạy đạo đức của cha. Chính môi trường ấy đã nuôi dưỡng nhân cách, lòng yêu nước và tinh thần nhân ái của một con người sau này trở thành biểu tượng của dân tộc.
Những trang viết về tuổi thơ của Nguyễn Sinh Cung mang đậm nét dân gian, gần gũi mà sâu lắng. Cậu bé thông minh, ham học, sớm biết yêu thương người nghèo và bất bình trước cảnh nước mất nhà tan. Khi cha – cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc – dạy con rằng “làm người phải có nhân, có nghĩa”, thì những lời ấy như gieo vào tâm hồn cậu bé một hạt mầm lý tưởng. Hạt mầm ấy lớn lên cùng nỗi trăn trở của đất nước, để rồi một ngày, Nguyễn Tất Thành quyết định ra đi tìm đường cứu dân, cứu nước.
Điều khiến Búp Sen Xanh khác biệt là cách Sơn Tùng tái hiện Bác Hồ không phải như một thần tượng xa vời, mà như một con người bằng xương bằng thịt – có cảm xúc, có suy tư, có những giây phút yếu mềm và những khoảnh khắc bừng sáng của trí tuệ. Ông khéo léo đan xen giữa chất liệu lịch sử xác thực và cảm hứng nghệ thuật, khiến từng đoạn đời của nhân vật vừa chân thực, vừa thấm đẫm chất thơ.
Hình ảnh “búp sen xanh” trong nhan đề mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Búp sen là biểu trưng cho sự tinh khiết, thanh cao và tiềm ẩn sức sống mạnh mẽ – giống như tâm hồn và chí hướng của Nguyễn Tất Thành. Từ một búp sen nhỏ bé nơi làng quê Nghệ Tĩnh, Người đã vươn lên giữa bùn lầy của thời cuộc, tỏa hương giữa phong ba của lịch sử, để rồi trở thành đóa sen ngát hương cho cả dân tộc.
Tác phẩm cũng thể hiện rõ phong cách viết đặc trưng của Sơn Tùng – nhẹ nhàng, trữ tình nhưng có chiều sâu tư tưởng. Nhà văn không hô khẩu hiệu, không dùng những lời ca tụng trực tiếp, mà để nhân vật tự tỏa sáng qua từng hành động, cử chỉ và suy nghĩ. Những đoạn miêu tả nội tâm của Nguyễn Tất Thành được viết với giọng văn tinh tế, thể hiện sự trưởng thành dần trong nhận thức: từ thương cha mẹ, thương dân làng, đến thương cả những người lao khổ trên khắp thế gian.
Bên cạnh tuyến nhân vật chính, Sơn Tùng còn khắc họa những con người đã góp phần hình thành nên nhân cách Hồ Chí Minh: người mẹ hiền Tăng Thị Loan, người cha uyên bác Nguyễn Sinh Sắc, cô giáo Hoàng Thị Loan, những người bạn thuở học trò, và cả những nhân vật lịch sử xuất hiện chớp nhoáng nhưng để lại dấu ấn. Tất cả tạo nên một bức tranh đầy đặn về bối cảnh xã hội Việt Nam cuối thế kỷ XIX – đầu XX, khi lòng yêu nước đang dâng trào trong từng hơi thở.
Búp Sen Xanh không chỉ là một tiểu thuyết về lịch sử, mà còn là một tác phẩm mang đậm giá trị nhân văn và giáo dục. Nó giúp người đọc hiểu rằng vĩ nhân không sinh ra từ huyền thoại, mà từ những điều bình dị nhất: từ mái nhà, từ giọt mồ hôi, từ lòng nhân hậu và khát vọng sống vì người khác.
Với ngòi bút giàu cảm xúc, Sơn Tùng đã làm sống dậy một thời kỳ lịch sử bằng cả trái tim. Búp Sen Xanh không chỉ là câu chuyện về Hồ Chí Minh – mà còn là câu chuyện về Việt Nam, về một dân tộc biết đứng dậy, biết vươn lên, biết tin vào ánh sáng của lòng nhân ái và trí tuệ con người.
