“Mẫn Và Tôi” của Phan Tứ là một trong những tiểu thuyết nổi bật của văn học kháng chiến, được viết vào thời kỳ cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước đang ở giai đoạn ác liệt. Tác phẩm không chỉ ghi lại những sự kiện, trận đánh hào hùng, mà còn khắc họa sâu sắc tâm hồn, lý tưởng và tình cảm của thế hệ thanh niên Việt Nam đã dấn thân vào con đường cách mạng. Với văn phong chân thực, mộc mạc mà giàu cảm xúc, Phan Tứ đã dựng nên một bức tranh sinh động về cuộc sống và chiến đấu của những con người trẻ tuổi, trong đó tình yêu, tình đồng chí, đồng đội hòa quyện cùng khát vọng sống và cống hiến.
Trung tâm của tiểu thuyết là hai nhân vật: “tôi” – một trí thức trẻ mang trong mình hoài bão và lòng yêu nước mãnh liệt, cùng Mẫn – cô gái thông minh, kiên cường và hết sức giàu tình cảm. Mối quan hệ giữa hai người vừa là tình bạn, tình đồng đội, vừa ẩn chứa một tình yêu trong sáng, lãng mạn. Chính sự đồng hành ấy đã giúp họ vượt qua gian khổ, hiểm nguy và thử thách của chiến tranh. Qua từng trang sách, người đọc cảm nhận được sự rung động của tuổi trẻ, những khát vọng sống mãnh liệt, nhưng đồng thời cũng thấy rõ sự khốc liệt của bom đạn, của những mất mát mà họ buộc phải đối mặt.
Phan Tứ đã thành công trong việc khắc họa hình tượng thế hệ trẻ Việt Nam thời chiến – những con người vừa mang vẻ đẹp lý tưởng, vừa rất đời thường. Nhân vật không khô cứng, đơn điệu, mà có đời sống nội tâm phong phú, những trăn trở riêng, nhưng tất cả đều hội tụ trong lý tưởng chung là đấu tranh cho độc lập, tự do. Cách xây dựng nhân vật Mẫn đặc biệt gây ấn tượng: một người con gái kiên trung, quả cảm nhưng cũng đầy dịu dàng, nhân hậu. Hình tượng ấy không chỉ đại diện cho những nữ thanh niên xung phong, những nữ chiến sĩ thời chiến, mà còn gợi lên hình ảnh chung của người phụ nữ Việt Nam trong bão tố lịch sử.
Điểm đặc sắc của “Mẫn Và Tôi” còn nằm ở lối trần thuật gần gũi, giàu chất tự sự. Giọng văn chân thành, nhiều đoạn dường như là những lời tâm sự, làm cho câu chuyện thêm phần sống động và dễ đi vào lòng người. Tác phẩm không tập trung vào những chiến công rực rỡ mà chủ yếu khai thác đời sống, suy nghĩ, cảm xúc của những người trong cuộc, từ đó làm nổi bật sức mạnh tinh thần và tình yêu thương đã giúp họ đi qua chiến tranh.
Tác phẩm ra đời trong bối cảnh văn học kháng chiến Việt Nam đang hướng tới phản ánh chân thực cuộc sống, đồng thời cổ vũ tinh thần chiến đấu. Nhưng “Mẫn Và Tôi” vượt lên khỏi tính chất tuyên truyền đơn thuần, để trở thành một bản tình ca về tuổi trẻ, về tình yêu trong chiến tranh. Đọc tác phẩm, người ta không chỉ thấy bom đạn và mất mát, mà còn thấy niềm tin, hy vọng, sự kiên định và cả nét đẹp lãng mạn không thể thiếu trong tâm hồn người lính.
“Mẫn Và Tôi” của Phan Tứ vì vậy không chỉ là một tiểu thuyết chiến tranh, mà còn là cuốn sách về tình yêu, tuổi trẻ và lý tưởng sống. Nó vẫn còn nguyên giá trị cho đến hôm nay, như một lời nhắc nhớ về sự hy sinh, cống hiến và tình yêu bất diệt của một thế hệ đã đi qua lửa đạn để dựng xây hòa bình.
