Năm Người Đàn Bà Si Tình của Ihara Saikaku là một trong những tác phẩm đặc sắc nhất của văn học Nhật Bản thời Edo, nơi tác giả tái hiện những mảnh đời phụ nữ bị giằng xé giữa khát vọng yêu đương và khuôn phép xã hội. Saikaku, với lối viết sắc bén và khả năng quan sát tinh tế, đã dựng nên năm câu chuyện tưởng chừng chẳng liên quan nhưng lại kết nối với nhau bằng chủ đề chung: những người phụ nữ không thể cưỡng lại tiếng gọi của trái tim, và bởi thế, số phận của họ luôn nhuốm màu bi kịch.
Điểm nổi bật trong tác phẩm nằm ở việc mỗi câu chuyện đều có nhân vật nữ trung tâm mang một tính cách và hoàn cảnh rất riêng. Họ không phải những hình mẫu hoàn hảo, mà là những con người giàu ham muốn, sẵn sàng đánh đổi những điều quý giá nhất để theo đuổi tình yêu. Chính sự chân thật ấy khiến họ trở nên gần gũi, dù bối cảnh diễn ra cách hiện tại hàng thế kỷ.
Nhân vật đầu tiên là một cô gái trẻ bị cuốn vào mối tình với người đàn ông không phù hợp. Cô cố gắng vượt thoát khỏi các ràng buộc gia đình, nhưng sự bồng bột của tuổi trẻ khiến lựa chọn của cô dần đẩy cả hai vào hoàn cảnh khó quay lại. Saikaku không đứng trên cao phán xét mà chỉ lặng lẽ quan sát, để độc giả tự cảm nhận nỗi day dứt của một trái tim yêu quá sớm.
Đến câu chuyện thứ hai, tác giả khắc họa một người vợ sống trong cảnh hôn nhân không hạnh phúc. Khi gặp được người đem đến cho mình sự dịu dàng mà chồng không thể cho, cô dấn thân vào mối quan hệ vụng trộm đầy rủi ro. Sự đan xen giữa khao khát được trân trọng và sợ hãi trước hậu quả tạo nên sức nặng tâm lý lớn, khiến bước chân của nhân vật vừa quyết liệt vừa run rẩy.
Nhân vật thứ ba là người phụ nữ gan dạ nhất trong toàn bộ tập truyện. Cô không chấp nhận cuộc sống bình lặng mà xã hội áp đặt, sẵn sàng bỏ lại tất cả để chạy trốn cùng người mình yêu. Hành trình của họ đầy chông gai, bị săn đuổi, bị xét nét, nhưng tình yêu giữa hai người càng lúc càng bền chặt. Saikaku mô tả họ không như những kẻ dại dột, mà như đôi tình nhân can đảm dám chống lại số phận.
Câu chuyện thứ tư lại mang giọng điệu u buồn hơn, xoay quanh một người phụ nữ yêu say đắm nhưng lại luôn đứng bên lề cuộc đời người đàn ông mình hướng đến. Tác giả diễn tả sự thầm lặng ấy bằng những chi tiết rất tinh tế: ánh nhìn ngập ngừng, những hành động nhỏ bé nhưng đầy chân tình. Tình yêu của cô không có đáp lại, nhưng điều đó không khiến nó kém sâu sắc.
Cuối cùng là câu chuyện của người phụ nữ mà sự si mê đẩy cô vượt khỏi giới hạn đạo đức. Saikaku phác họa nỗi đam mê dẫn đến hành động cực đoan, cho thấy mặt tối của tình yêu khi nó vượt khỏi kiểm soát. Không có sự kết tội, chỉ có một cái nhìn thấu hiểu về con người khi rơi vào cảm xúc quá mạnh mẽ.
Toàn bộ tác phẩm tạo nên bức tranh đa diện về phụ nữ thời Edo: yêu hết lòng, sống hết mình và sẵn sàng đối mặt với cái giá của sự lựa chọn. Saikaku để lại trong lòng người đọc một cảm giác vừa thương xót vừa thán phục, nhận ra rằng những khắc khoải của tình yêu xưa kia vẫn luôn hiện diện trong con người hiện đại.
