Sapiens: Lược Sử Loài Người của Yuval Noah Harari là một trong những tác phẩm lịch sử và triết học có ảnh hưởng sâu rộng nhất trong thế kỷ 21. Cuốn sách đưa độc giả đi qua hành trình hơn 70.000 năm của nhân loại – từ thời điểm Homo sapiens chỉ là một loài động vật vô danh trên hành tinh, cho đến khi trở thành sinh vật thống trị toàn cầu, làm chủ tự nhiên và kiến tạo nên xã hội hiện đại ngày nay. Không chỉ đơn thuần là một tập hợp các sự kiện lịch sử, Sapiens là một bản tổng hợp sâu sắc và đầy khiêu khích về tiến trình phát triển của loài người từ góc nhìn liên ngành: lịch sử, sinh học, kinh tế, tôn giáo và công nghệ.
Harari bắt đầu bằng “Cách mạng nhận thức” – bước ngoặt khi loài người bắt đầu hình thành ngôn ngữ phức tạp và khả năng tưởng tượng tập thể. Chính khả năng tưởng tượng ra những khái niệm trừu tượng như thần linh, quốc gia, tiền tệ hay luật pháp đã giúp Homo sapiens liên kết thành những cộng đồng lớn mạnh và vượt trội hơn các loài người khác cùng thời. Từ đó, Harari phân tích tiếp “Cách mạng nông nghiệp”, “Cách mạng khoa học” và sự hình thành trật tự toàn cầu, mở ra một chuỗi hệ quả kéo dài đến hiện tại.
Điều đặc biệt khiến Sapiens trở nên khác biệt là cách Harari đặt lại những câu hỏi tưởng chừng quen thuộc: Tại sao con người lại thống trị hành tinh? Nông nghiệp thật sự là một bước tiến hay là cái bẫy? Tiền có phải là ảo tưởng không? Hạnh phúc có đi đôi với tiến bộ? Những câu hỏi này buộc người đọc suy nghĩ lại về thế giới xung quanh và chính bản thân mình, trong khi vẫn được dẫn dắt bằng một lối viết sắc sảo, hài hước và dễ tiếp cận.
Harari cũng không né tránh các chủ đề nhạy cảm như chủ nghĩa đế quốc, phân biệt chủng tộc, chủ nghĩa tiêu dùng, niềm tin tôn giáo và quyền lực chính trị. Ông giải thích chúng như những “cấu trúc tưởng tượng” – các khái niệm mà con người tạo ra để xây dựng và duy trì trật tự xã hội. Qua đó, Sapiens vừa là một cuốn sách lịch sử, vừa là tấm gương phản chiếu thế giới hiện đại: chúng ta đang sống trong những cấu trúc tưởng tượng do chính mình tạo ra, và điều này vừa là sức mạnh, vừa là giới hạn của loài người.
Tuy có nhiều lập luận gây tranh cãi, Sapiens vẫn là một hiện tượng xuất bản toàn cầu, được dịch ra hơn 60 ngôn ngữ và được giới thiệu bởi nhiều nhân vật có tầm ảnh hưởng như Barack Obama, Bill Gates hay Mark Zuckerberg. Cuốn sách phù hợp với mọi đối tượng độc giả – từ học sinh, sinh viên đến các nhà nghiên cứu, nhà quản lý và người yêu triết học – những ai đang tìm kiếm một cái nhìn toàn cảnh, sâu sắc và khác biệt về quá trình hình thành nên thế giới loài người.
Sapiens không chỉ giúp người đọc hiểu quá khứ, mà còn đặt nền móng để suy ngẫm về tương lai. Một cuốn sách “phá vỡ tư duy cũ” và khơi dậy sự tò mò nguyên bản trong mỗi chúng ta.
