Tạp Bút Năm Quí Dậu 1993 – Di Cảo của Vương Hồng Sển là một trong những tập ghi chép cuối cùng của một học giả tài hoa, uyên bác và độc đáo bậc nhất Nam Bộ. Tác phẩm không chỉ là những trang viết cuối đời mà còn là bản tổng kết đầy chiêm nghiệm về văn hóa, nhân tình, và cuộc sống của một người suốt đời yêu mến chữ nghĩa, say mê cái đẹp của quá khứ và dõi theo sự đổi thay của hiện tại với ánh nhìn vừa thiết tha, vừa chua xót.
Với Tạp Bút Năm Quí Dậu 1993 – Di Cảo, Vương Hồng Sển vẫn giữ nguyên phong cách đặc trưng: viết tự nhiên như nói chuyện, dùng nhiều từ ngữ dân gian Nam Bộ, đan xen những giai thoại, hồi ức, bình luận, và cả những lời tự sự chân thành. Ông viết về mọi điều mình thấy, mình nghĩ — từ chuyện đời tư, thói đời, văn hóa, lễ nghi, đến những đổi thay khiến ông không khỏi bùi ngùi khi nhìn lại một thời đã qua. Mỗi đoạn tạp bút như một mảnh ghép nhỏ, nhưng khi ghép lại, người đọc thấy rõ chân dung của một học giả sống trọn với nghề viết và tình yêu văn hóa dân tộc.
Tác phẩm còn đặc biệt ở chỗ nó là di cảo — những ghi chép được tìm thấy và xuất bản sau khi ông mất. Chính điều này khiến từng trang viết mang thêm sức nặng của thời gian: đó không chỉ là những dòng chữ, mà là lời nhắn gửi của một người từng trải, nhìn đời bằng con mắt của kẻ từng chứng kiến cả nửa thế kỷ biến động. Trong những trang cuối cùng, giọng ông có phần chậm hơn, sâu hơn, đôi khi lặng buồn nhưng không bi lụy, vì ẩn sau đó là một tâm hồn đã thấu hiểu lẽ đời và biết mỉm cười với vô thường.
Tạp Bút Năm Quí Dậu 1993 – Di Cảo không chỉ có giá trị văn chương mà còn là một “bảo tàng sống” của văn hóa Nam Bộ, nơi những phong tục, tập quán, lối sống và tâm tình của con người một thời được ghi lại chân thực và tinh tế. Đọc Vương Hồng Sển là như được ngồi chuyện trò cùng một ông đồ Nam Bộ vừa học rộng, vừa hóm hỉnh, vừa đầy lòng yêu thương con người.
Đây là cuốn sách dành cho những ai yêu văn hóa Việt Nam, yêu giọng văn Nam Bộ hào sảng mà thâm thúy, và muốn tìm lại hồn cốt dân tộc qua con mắt của một bậc tiền nhân từng sống và viết như một người lưu giữ ký ức của cả một thời đã khuất.
